Депрессия — адамның күнделікті өміріне елеулі әсер ететін психикалық бұзылыс. Ол терең қайғы, әдеттегі істерге қызығушылықтың жоғалуы, сондай-ақ физикалық және эмоциялық әлсіреу сезімін тудырады. Депрессияны емдеуде жиі дәрі-дәрмектер қолданылса да, көптеген адамдар дәрі-дәрмексіз депрессиядан шығу мүмкіндігі туралы сұрақ қояды. Бұл мақалада біз депрессияны дәрі-дәрмексіз емдеу әдістерін, сондай-ақ оның белгілері, диагностикасы және дәрігерлердің кеңестерін қарастырамыз.
Депрессия деген не?
Депрессия — бұл ұзақ уақытқа созылған көңіл-күйдің төмендеуі, өмірге қызығушылықтың жоғалуы және энергияның азаюымен сипатталатын көңіл-күй бұзылысы. Уақытша қайғы мен мұңнан айырмашылығы, депрессия ұзақ уақытқа созылып, өмір сапасын едәуір төмендетуі мүмкін.
Депрессияның белгілері
Депрессияның белгілері келесідей болуы мүмкін:
- Үнемі қайғы немесе бос сезіну.
- Әдеттегі істерге қызығушылық жоғалту.
- Әлсіздік және энергияның аздығы.
- Назар аудару қиындықтары.
- Ұйқының бұзылуы (ұйықтай алмау немесе керісінше, тым көп ұйықтау).
- Аштықтың өзгеруі (салмақ жоғалту немесе артық салмақ).
- Өзін-өзі өлтіру немесе зиян келтіру туралы ойлар.
Егер сізде немесе жақындарыңызда осындай белгілер байқалса, уақытында көмекке жүгіну өте маңызды.
Депрессиядан дәрі-дәрмексіз жазылу мүмкін бе?
Бұл сұраққа жауап депрессияның ауырлық деңгейіне байланысты. Жеңіл және орташа ауырлықтағы депрессияны дәрі-дәрмексіз психотерапиялық әдістер мен өмір салтын өзгерту арқылы тиімді түрде емдеуге болады. Дегенмен, ауыр депрессия жағдайында, денсаулыққа немесе өмірге қауіп төнуі мүмкін болса, дәрі-дәрмектер қолдану қажетті болуы мүмкін.
Депрессияны дәрі-дәрмексіз емдеудің негізгі әдістері
1. Психотерапия
Психотерапия әдістері дәрі-дәрмексіз депрессиямен күресудің ең тиімді жолдарының бірі болып табылады.
- Когнитивті-беһевиоральды терапия (КБТ). Бұл әдіс депрессияны қолдайтын теріс ойлау және мінез-құлық үлгілерін өзгертуге көмектеседі. КБТ иррационалды ойлар мен әрекеттерді анықтап, оларды өзгертуге бағытталған.
- Интерперсональды терапия (ИПТ). Бұл әдіс жекеаралық қарым-қатынастардағы мәселелерді шешуге және әлеуметтік өзара әрекеттесуді жақсартуға бағытталады, бұл депрессияның белгілерін азайтуға көмектеседі.
- Психоанализ. Бұл әдіс депрессияға себеп болатын бейсаналық қақтығыстарды анықтауға көмектеседі.
2. Физикалық белсенділік
Тұрақты физикалық белсенділік көңіл-күй мен психикалық жағдайды айтарлықтай жақсарта алады. Физикалық жаттығулар эндорфиндер — көңіл-күйді жақсартатын және стрессті төмендететін гормондардың бөлінуін ынталандырады. Жаяу жүру, жүгіру, жүзу, йога сияқты барлық физикалық белсенділіктер депрессиядан зардап шегетін адамдар үшін пайдалы болуы мүмкін.
3. Дұрыс тамақтану
Тамақтану рационы психикалық денсаулыққа тікелей әсер етеді. Соңғы зерттеулер дұрыс тамақтанудың депрессияның белгілерін жеңілдетуде дәрі-дәрмектермен теңдей тиімді болатынын көрсетеді.
- Омега-3 май қышқылдары балықта кездеседі, олар депрессияның белгілерін жеңілдетуге көмектеседі.
- B тобындағы дәрумендер мен магний жүйке жүйесін қолдайды.
- Антиоксиданттар (көкөністер мен жемістерде кездесетін) денедегі қабынуды төмендетуге көмектеседі, бұл депрессиямен байланысты болуы мүмкін.
4. Медитация және релаксация
Релаксация әдістері, мысалы, медитация, терең тыныс алу және прогрессивті бұлшықет релаксациясы стрессті және алаңдаушылықты төмендетуге көмектеседі.
- Осознандық медитация қазіргі сәтке назар аударуға және психикалық шиеленісті төмендетуге көмектеседі.
- Йога мен цигун депрессиядан және психоэмоционалды жағдайдан арылудың тиімді әдістері болып табылады.
5. Әлеуметтік қолдау
Әлеуметтік қолдау депрессиядан қалпына келтіруде маңызды рөл атқарады. Бұл отбасынан, достарынан немесе қолдау топтарынан көмек болуы мүмкін.
- Жақын адамдардың қолдауы жалғыздық пен оқшаулану сезімін азайтады.
- Қиындықтарды бастан өткерген басқа адамдармен қолдау топтарына қатысу да депрессиямен күресуде тиімді әдіс болып табылады.
Қашан дәрігерге қаралу қажет?
Егер депрессия ұзақ уақытқа созылса немесе ауыр белгілермен (мысалы, өзін-өзі өлтіру туралы ойлар немесе өмірге қызығушылықтың толық жоғалуы) болса, маманға жүгіну керек. Дәрігер немесе психолог диагноз қойып, депрессияның ауырлық деңгейін анықтап, сәйкес емдеу әдісін ұсынады.
Депрессияны диагностикалау
Депрессияны диагностикалау келесі әдістермен жүргізіледі:
- Психологиялық тестілеу: Депрессияның шкалалары мен сауалнамалары (мысалы, Бек шкаласы немесе Гамильтон шкаласы).
- Белгілерді талқылау: Дәрігер немесе терапевт белгілер, өмір салты және отбасылық ауру тарихы туралы сұрақтар қояды.
- Физикалық тексеру: Депрессияның медициналық себептерін (мысалы, гормондық бұзылыстар) болдырмау үшін физикалық тексеру қажет.
Депрессияны дәрі-дәрмексіз емдеудің артықшылықтары мен кемшіліктері
Артықшылықтары:
- Дәрі-дәрмектермен салыстырғанда жанама әсерлердің болмауы.
- Депрессияның белгілерін ғана емес, оның себептерін де жою.
- Психотерапевтік әдістер психикалық денсаулықты жақсартады, сондықтан ұзақ мерзімді нәтижелер береді.
Кемшіліктері:
- Уақытты талап етеді: Дәрі-дәрмексіз емдеу көбінесе дәрі-дәрмектермен салыстырғанда көп уақыт алады.
- Ауыр депрессия жағдайында әрдайым тиімді болмауы мүмкін: Кейбір жағдайларда дәрі-дәрмектер қажет болуы мүмкін.
Дәрігерлердің кеңестері
- Депрессияның белгілері байқалса, маманға жүгінуді кейінге қалдырмаңыз. Ерте басталған емдеу өмір сапасын жақсартуға көмектеседі.
- Психотерапия, физикалық белсенділік және өмір салтын өзгерту әдістерін біріктіретін кешенді емдеуді іздеңіз.
- Егер қажет болса, дәрі-дәрмектерді қабылдаудан қорықпаңыз. Кейде медикаментозды емдеу қалпына келтіру процесінің маңызды бөлігі болады.
Қорытынды кеңестер
Депрессиядан дәрі-дәрмексіз шығу мүмкін, әсіресе оның жеңіл және орташа түрлерінде. Психотерапия, физикалық белсенділік, дұрыс тамақтану және әлеуметтік қолдау депрессиямен күресудің тиімді әдістері болып табылады. Дегенмен, ауыр депрессия жағдайында медикаментозды емдеу қажет болуы мүмкін. Әрқашан дәрігермен кеңесіп, өз жағдайыңызға сәйкес ең тиімді емдеу әдісін таңдаңыз.
