Бауыр ауруларының белгілері

Бауыр — адам ағзасындағы маңызды қызметтерді орындайтын орган, оның ішінде детоксикация, ақуыздар мен витаминдер синтезі, энергияны сақтау сияқты функциялар бар. Бауыр жұмысындағы бұзылыстар цирроз, гепатит, бауырдың майлану аурулары сияқты ауыр ауруларға әкелуі мүмкін. Осы мақалада бауыр ауруларының белгілерін, диагностикалау әдістері мен емдеу тәсілдерін қарастырамыз.

Бауырдың негізгі қызметтері

Бауыр — адам ағзасындағы ең үлкен органдардың бірі. Ол метаболизм, иммундық жүйені қолдау және ағзаның детоксикациясы үшін маңызды рөл атқарады. Бауырдың негізгі қызметтері:

Детоксикация. Бауыр ағзаға зиянды заттарды, мысалы, алкоголь мен дәрілерді сүзеді.
Ақуыздар өндірісі. Бауыр маңызды ақуыздарды синтездейді, оның ішінде қандағы қысым деңгейін ұстап тұратын альбумин.
Энергияны сақтау. Бауыр гликогенді жинақтап, оны энергия ретінде пайдаланады.
Холестеринді реттеу. Бауыр холестеринді синтездейді және оның деңгейін қанда реттейді.
Өт өндіру. Өт ас қорыту жүйесінде майларды сіңіруге көмектеседі.

Бауыр ауруларының белгілері

Бауыр аурулары әртүрлі белгілермен көрінеді. Кейбір белгілер көптеген аурулармен бірдей болса, ал басқа белгілер нақты бір ауруға тән болады.

Оң жақ қабырға астындағы ауырсыну Бауыр мәселелерінің алғашқы белгісі оң жақ қабырға астында ауырсыну болуы мүмкін. Ауырсыну ауырсыну сезімі, сыздап ауырсыну немесе өткір болуы мүмкін, аурудың түріне байланысты.

Тері мен шырышты қабықтардың сарғаюы (сарғаю) Сарғаю — бауырдың жұмысының бұзылғанын көрсететін айқын белгі. Егер бауыр билирубинді (эритроциттердің бұзылуынан пайда болатын пигмент) өңдей алмайтын болса, ол қанға жиналып, тері мен көздің ақтарын сарғаяды.

Шаршау және әлсіздік Бауыр ағзаның қалыпты энергия деңгейін ұстап тұру үшін маңызды орган болып табылады. Бауырдың жұмысындағы бұзылыстар үнемі шаршау мен жалпы әлсіздікке әкелуі мүмкін. Бұл метаболизм бұзылыстарымен, токсикалық жүктемемен немесе маңызды ақуыздардың жетіспеушілігімен байланысты болуы мүмкін.

Зәр мен нәжістің түсінің өзгеруі Бауыр ауруларында зәр мен нәжістің түсі өзгеруі мүмкін:

Қара зәр. Билирубиннің артық мөлшері зәрге шайдың түсіне ұқсас қара түс береді.
Жеңіл нәжіс. Егер бауыр өттің жеткілікті мөлшерін шығармайтын болса, нәжіс жеңіл немесе ақшыл болуы мүмкін.

Ісіну және іштің ұлғаюы (асцит) Бауыр қандағы ақуыздардың деңгейін ұстап тұруда маңызды рөл атқарады, бұл сұйықтықтың реттелуін қамтамасыз етеді. Бауырдың бұзылуы асциттің дамуына әкелуі мүмкін — бұл іште сұйықтықтың жиналуынан іштің ұлғаюына себеп болады.

Жүрек айну және құсу Бауыр аурулары жүрек айнуы, құсу және тәбет жоғалтуымен сипатталуы мүмкін. Бұл симптомдар гепатит немесе цирроз сияқты аурулармен жиі бірге жүреді.

Құрысулар мен мінез-құлықтың өзгеруі Бауыр функциясының бұзылуы неврологиялық белгілердің пайда болуына әкелуі мүмкін, мысалы, құрысулар, шатасқан сана немесе мінез-құлықтың өзгеруі. Бұл бауырдың ағзадағы токсикалық заттарды өңдеу қабілетінің бұзылуымен байланысты.

Тері құрғақтығы және қышуы Ағзада жиналған токсикалық заттар теріде қышуды тудыруы мүмкін. Сонымен қатар, бауыр аурулары кезінде терінің құрғақтығы байқалуы мүмкін, бұл майлар мен ақуыздар алмасуының бұзылуымен байланысты.

Бауыр ауруларын диагностикасы

Бауыр ауруларының белгілері байқалса, уақтылы диагноз қою үшін дәрігерге жүгіну маңызды. Дәрігер бауырдың жағдайын анықтау үшін бірнеше зерттеулерді тағайындауы мүмкін.

Қан анализі Бауыр ауруларын диагностикалаудың ең кең тараған әдісі — қан анализін тапсыру. Негізгі анализдерге мыналар жатады:

Биохимиялық қан анализі. Бұл анализ бауыр ферменттерінің деңгейін, мысалы, АЛТ (аланинаминотрансфераза), АСТ (аспартатаминотрансфераза), билирубин және басқа көрсеткіштерді анықтауға көмектеседі.
ПЦР-диагностикасы. Вирустық инфекцияларды, мысалы, гепатит В және С вирусын анықтауға арналған әдіс.

Бауырдың ультрадыбыстық зерттеуі (УЗИ) УЗИ бауырдың көлемін, құрылымын және жағдайын көруге мүмкіндік береді, сондай-ақ цирроз немесе майлы дистрофия сияқты ауруларды анықтауға көмектеседі.

Компьютерлік томография (КТ) немесе магнитті-резонанстық томография (МРТ) Бұл зерттеу әдістері бауырдың тіндерін, ісіктер мен қабыну процесстерін анықтауға мүмкіндік береді.

Бауыр биопсиясы Егер диагноз анықталмаса, кейде бауыр биопсиясы тағайындалады. Бұл әдіс бауырдың кішкене тінін алып, оны зерттеуге мүмкіндік береді.

Бауыр ауруларын емдеу

Бауыр ауруларын емдеу аурудың түріне және даму кезеңіне байланысты болады. Мәселені ерте кезеңде анықтау өте маңызды, өйткені цирроз немесе бауыр рагы сияқты ауыр асқынулардың алдын алуға болады.

Медикаментозды терапия Аурудың түріне байланысты әртүрлі дәрілер тағайындалады:

Противовирустық препараттар. Вирустық гепатиттерді емдеуге арналған.
Гепатопротекторлар. Бауыр жасушаларын қалпына келтіруге бағытталған препараттар.
Ауырсынуды басатын дәрілер. Бауырдың қабынуы кезінде ауырсынуды жеңілдету үшін қолданылады.

Диета Бауыр ауруларын емдеуде дұрыс тамақтану маңызды рөл атқарады. Диета бауырды жүктемей, витаминдер мен минералдарға бай жеңіл тағамдарды қамтуы керек. Майлы тағамдар, алкоголь және токсиндермен байытылған өнімдерден бас тарту қажет.

Хирургиялық емдеу Кейбір жағдайларда, мысалы, бауыр ісіктері болғанда, органның бір бөлігін алу немесе бауыр трансплантациясы сияқты хирургиялық операция қажет болуы мүмкін.

Халық емдеу құралдары Кейбір шөптер мен қоспалар, мысалы, расторопша, артишок және куркума, бауырдың денсаулығын қолдауға көмектеседі. Алайда, оларды қолданар алдында дәрігермен кеңескен жөн.

Дәрігерлердің ұсыныстары

Бауыр ауруларын болдырмау және органның денсаулығын сақтау үшін дәрігерлер келесі кеңестерді ұсынады:

Алкогольді шамадан тыс қолданудан аулақ болу.
Белсенді өмір салтын ұстанып, салмақты бақылау.
Жемістер, көкөністер, ақуыздар және талшыққа бай сау диетаны сақтау.
Бауыр ауруларының қауіпі бар жағдайда (мысалы, гепатит немесе семіздік кезінде) тұрақты медициналық тексеруден өту.
Сарғаю немесе оң жақ қабырға астында ауырсыну сияқты алғашқы белгілерде дәрігерге жүгіну.

Қорытынды ұсыныстар

Бауыр — ағзаның барлық денсаулығын сақтау үшін өте маңызды орган. Бауыр аурулары әртүрлі белгілермен көрінеді, және оларды ерте анықтау емдеудің тиімділігін арттырады. Егер сізде сарғаю, іш ауруы, шаршау немесе зәр мен нәжістің түсі өзгеруі сияқты белгілер байқалса, дәрігерге уақтылы барыңыз. Бауырды дұрыс күтіммен қарап, уақтылы диагноз қою ауыр асқынулардың алдын алуға көмектеседі.