Тұншығу — бұл бөгде заттың (тамақ, ойыншық, монета және т.б.) тыныс алу жолдарына түсіп, өкпеге ауаның қалыпты өтуін тоқтатуы. Балаларда бұл жағдай жиі кездеседі, әсіресе 3 жасқа дейін, себебі олар әлемді ауызбен танып, жиі нәрселерді ауыздарына салады.
Тұншығудың себептері:
- Тамақты тез жұту, әсіресе қатты немесе кішкентай заттарды (мысалы: жаңғақтар, кәмпиттер, жүзім, ет немесе ірімшік кесектері).
- Баланың өз бетімен аузына салуы мүмкін ойыншықтар немесе заттар.
- Балалардың тістерінің болмауы немесе нашар шайнау қабілеті.
- Ерте жастағы сәбилерде жұтқыншақ координациясының бұзылуы.
Тұншығудан қалай сақтануға болады?
- Баланы тамақтандырған кезде бақылау жасаңыз: Балаңыздың тамақ немесе ойыншықтармен жалғыз қалуына жол бермеңіз, олар тыныс алу жолдарына түсіп кетуі мүмкін.
- Тамақты кішкене бөліктерге бөліңіз: Әсіресе, сәбилер мен кішкентай балалар үшін.
- Жасы мен қауіпсіздігіне сәйкес ойыншықтарды қолданыңыз.
- Кішкентай заттарды, мысалы, монеталар, түймелер, ойыншық бөлшектерін пайдаланбаңыз және оларды баланың қолына түсірмеуге тырысыңыз.
Тұншығуды өздігінен қалай емдеуге болады?
Егер бала тұншығып қалса, сабыр сақтап, жылдам әрекет ету маңызды. Жасқа байланысты бірнеше көмек әдісі бар.
1 жасқа дейінгі сәбилер үшін:
- Сәбиді өз қолыңыздың алдын ала білегіне жатқызыңыз, басы мен мойнын қолдап, оның басы денесінен төмен болатындай етіп орналастырыңыз.
- Сәбидің арқасына, жауырындарына 5 рет соққы жасаңыз (басы денеден төмен болуы тиіс).
- Егер бұл әдіс көмектеспесе, баланы артымен аударып, басын ұстап, екі саусақпен кеуде қуысына 5 рет қысу жасаңыз.
1 жастан асқан балалар үшін:
- Баланы алға қарай еңкейтуін сұраңыз.
- Егер бала әлі де тыныс ала алмай тұрса, оның арқасына жауырындар арасында 5 рет соққы жасаңыз.
- Егер бұл жеткіліксіз болса, Геймлих әдісін қолдануға болады (бұл әдіс кеуде қуысына қысым жасап, бөгде затты сыртқа шығарады).
- Балаңызды өзіңізге арқасымен қойыңыз.
- Оның кеудесін қолыңызбен орап, ішіне қарай бірнеше рет күшті көтеріліс жасаңыз, пупкадан жоғары жерден бастау керек.
Егер бала есінен танса немесе тыныс алу қалпына келмесе:
- Дәрігерді дереу шақырыңыз.
- Қажет болса, жүрек-өкпе реанимациясын бастау керек: кеуде қуысына компрессия жасап, жасанды тыныс алуды орындаңыз.
Қашан дәрігерге бару керек?
- Егер бөгде зат тыныс алу жолдарын тастап шықса да, бала әлі де жөтеліп, демала алмай жатса немесе тыныс алуы қиындаса.
- Егер бала есінен танып немесе әлсіреп қалса.
- Оқиға болғаннан кейін дәрігерге бару керек, себебі тыныс алу жолдары мен өкпеге зақым келгенін тексеру қажет және тамақ немесе бөгде заттар қалмағанына көз жеткізу керек.
- Егер бөгде заттың толық шығарылғанына сенімді болмасаңыз, тіпті бала жақсы көрінсе де.
Қорытынды
Бала тұншығуы — бұл өте алаңдататын жағдай, бірақ жылдам әрекет ету өте маңызды. Неғұрлым тезірек көмек көрсетілсе, соғұрлым балаңыздың денсаулығына қауіп төну ықтималдығы аз болады. Баланың қауіпсіздігіне әрдайым назар аударып, әсіресе тамақтану кезінде, егер бірдеңе дұрыс болмаса, әрекет етуге дайын болыңыз.
