Гипертония — кең тараған ауру, ол мұқият бақылауды талап етеді. Жоғары қан қысымы инсульт, инфаркт немесе бүйрек аурулары сияқты ауыр ауруларға әкелуі мүмкін. Бірақ дәрі-дәрмек әрдайым қолжетімді бола бермейді. Бұл мақалада біз қан қысымын дәрі-дәрмексіз қалай төмендетуге болатынын және тиімді әдістерді қарастырамыз.
Гипертония деген не және неге қан қысымын бақылау маңызды?
Гипертония немесе жоғары артериалды қысым — бұл қанның тамырлар арқылы өту күші тым жоғары болғанда пайда болатын жағдай. Бұл тамыр жүйесіне зиян келтіріп, ауыр асқынуларға әкелуі мүмкін.
Гипертонияның белгілері: бас ауруы, бас айналу, шаршау, кеудедегі ауырсыну және көру бұзылыстары. Маңыздысы, аурудың бастапқы кезеңдерінде айқын белгілер байқалмауы мүмкін, сондықтан қан қысымын тұрақты түрде өлшеу алдын алу үшін маңызды.
Жоғары қан қысымының себептері:
Жоғары артериалды қысым бірнеше факторлардан туындауы мүмкін:
- Тұқым қуалау — егер туыстарыңыз гипертониямен ауырып жатса, оның пайда болу қаупі жоғары болады.
- Жас ұлғаюы — жас ұлғайған сайын тамырлар өз серпімділігін жоғалтып, бұл қан қысымының жоғарылауына себеп болуы мүмкін.
- Денсаулыққа зиянды өмір салты — дұрыс тамақтанбау, физикалық белсенділіктің аздығы, шылым шегу және алкогольді артық ішу.
- Стресс — созылмалы стресс жүрек пен тамырлардың жұмысын теріс әсер етеді.
- Созылмалы аурулар — қант диабеті, бүйрек және эндокриндік жүйе аурулары жоғары қан қысымына ықпал етуі мүмкін.
Қан қысымын дәрі-дәрмексіз қалай төмендетуге болады: тиімді әдістер
Бірқатар жағдайларда дәрі-дәрмек қолданбай-ақ артериалды қысымды бақылауға болады. Міне, бірнеше тиімді әдістер:
1. Дұрыс тамақтану
Рационның қан қысымына әсері өте үлкен. Қысымды төмендету үшін келесі тамақтану принциптерін ұстану ұсынылады:
- Тұзды тұтынуды азайту. Артық тұз тұтыну ағзадағы сұйықтықты ұстап, қан қысымын арттырады. Ұсынылатын норма — тәулігіне 5-6 грамм тұздан артық емес.
- Ағзаны ылғалдандыру. Судың жетіспеушілігі қан қысымының жоғарылауына себеп болуы мүмкін, сондықтан жеткілікті мөлшерде су ішу маңызды (тәулігіне 1,5-2 литр су).
- Калий мен магнийді көп тұтыну. Бұл минералдар тамырларды босаңсытып, қысымды қалыпқа келтіруге көмектеседі. Калий мен магнийге бай өнімдер — банан, апельсин, картоп, жаңғақтар және көкөністер.
- Майлар мен қантты шектеу. Қаныққан майлар мен қантты артық тұтыну семіздікке алып келіп, гипертонияның қаупін арттырады. Оларды азайту қысымды қалыпта сақтауға көмектеседі.
2. Физикалық белсенділік
Тұрақты физикалық белсенділік жүрек-қан тамырлары жүйесіне жағымды әсер етіп, жүректі нығайтып, қан қысымын төмендетуге көмектеседі. Ұсынылатын жаттығулар:
- Кардионақұрылғылар: жаяу жүру, жүгіру, жүзу, велоспорт — бұл әрекеттер қан айналымын жақсартып, қысымды төмендетуге ықпал етеді.
- Йога және тыныс алу жаттығулары: медитация мен тыныс алу техникалары стрессті жеңілдетіп, қысымды қалыпқа келтіреді. Пранама сияқты әдістер өте пайдалы болуы мүмкін.
- Орташа физикалық белсенділік: бұл үшін күшті жаттығулар қажет емес. Күн сайын 30 минуттық орташа белсенділік (мысалы, жылдам серуендеу немесе жеңіл жүгіру) қысымды айтарлықтай төмендетуі мүмкін.
3. Стрессті басқару
Стресс пен алаңдаушылық — қан қысымының жоғарылауына себеп болатын негізгі факторлардың бірі. Стресс деңгейін төмендету үшін келесі әдістерді қолдануға болады:
- Медитация. Тұрақты медитация ағзаны босаңсытып, стресс деңгейін төмендетіп, қысымды қалыпқа келтіреді.
- Тыныс алу жаттығулары. Терең тыныс алу техникасы алаңдаушылықты азайтып, артериалды қысымды қалыпқа келтіруге көмектеседі.
- Релаксациялық әдістер. Йога немесе прогрессивті бұлшықет релаксациясы сияқты әдістер стресс деңгейін төмендетіп, ағзаны тыныштандыруға ықпал етеді.
4. Зиянды әдеттерден аулақ болу
Қан қысымын қалыпта сақтау үшін зиянды әдеттерден бас тарту маңызды:
- Шылым шегу. Темекі түтіні тамырларды тарылтып, артериалды қысымды арттырады. Шылымды тастау тек қысымды төмендетіп қана қоймай, жалпы денсаулықты да жақсартады.
- Алкоголь. Алкогольді шамадан тыс ішу қан қысымының жоғарылауына әкелуі мүмкін. Алкогольді тұтынуды шектеу немесе мүлде тастау қысымды қалыпқа келтіруге көмектеседі.
5. Дұрыс ұйқы
Ұйқының жетіспеушілігі немесе нашар сапасы қан қысымының жоғарылауына әкелуі мүмкін. Дененің толық қалпына келуі үшін:
- Ұйқының ұзақтығы кемінде 7-8 сағат болуы тиіс.
- Ұйқының тұрақтылығы. Әр күні бір уақытта ұйықтап, бір уақытта ояну керек.
- Ұйықтау үшін қолайлы жағдайлар жасау. Ұйықтайтын бөлмеде қараңғы, тыныш және салқын ауа райы болуы керек.
Табиғи әдістермен қысымды төмендету
Кейбір табиғи құралдар да артериалды қысымды төмендетуге көмектеседі:
- Сарымсақ. Сарымсақтың антиоксиданттық және қабынуға қарсы қасиеттері бар. Ол қан тамырларын босаңсытып, қан айналымын жақсартады.
- Лавр жапырағы. Лавр жапырағының қайнатпасы қан қысымын қалыпқа келтіруге ықпал етеді, себебі ол тамырларды босаңсытады.
- Мелисса және пустырник. Бұл шөптер стрессті жеңілдетіп, тыныштандыратын әсері бар, бұл өз кезегінде қысымды төмендетуге көмектеседі.
Қашан дәрігерге бару керек?
Егер жоғары қан қысымын аталған әдістермен реттей алмасаңыз, дәрігерге жүгіну маңызды. Бақыланбайтын гипертония инсульт, инфаркт немесе бүйрек жеткіліксіздігі сияқты ауыр салдарға әкелуі мүмкін. Терапевт немесе кардиолог қажетті зерттеулер жүргізіп, жеке емдеу жоспарын тағайындайды.
Қорытынды ұсыныстар:
Қан қысымын дәрі-дәрмексіз төмендету үшін кешенді тәсілді қолдану қажет. Дұрыс тамақтану, тұрақты физикалық белсенділік, стресс басқару және зиянды әдеттерден бас тарту — осының бәрі артериалды қысымды қалыпқа келтіруге көмектеседі. Дегенмен, өз қысымыңызды үнемі бақылап, қажет болған жағдайда дәрігерге барып, тиісті емді алу өте маңызды.
