Бөртпелер — бұл көптеген адамдардың кездесетін кең таралған мәселе. Олар ауырсынуды тудыруы мүмкін және жағымсыз сезімдермен бірге жүреді, әсіресе қабынған немесе инфекцияланған жағдайда. Бөртпелердің пайда болу себебі бірнеше факторға байланысты, сондықтан оларды дұрыс емдеу өте маңызды.
Бөртпелердің пайда болу себептері
- Тері ұяшықтарының бітелуі – Егер терідегі май бездері тым көп май бөле бастаса, ол өлі тері жасушаларымен және ластанулармен араласып, ұяшықтарды бітейді. Бұл бактериялардың көбейіп, қабыну процесінің басталуына жағдай жасайды.
- Гормондық өзгерістер – Жасөспірімдерде, етеккір кезінде, жүктілік кезінде немесе гормонды дәрілерді қолданған кезде ағзадағы гормондардың өзгеруі май бөлу деңгейін арттырады, бұл бөртпелердің пайда болуына әкелуі мүмкін.
- Стресс – Психоэмоционалды күйзелістер стрессті арттырып, бұл гормондардың өндірісін күшейтіп, қабынуға және бөртпелердің шығуына себеп болуы мүмкін.
- Қате тері күтімі – Дұрыс емес косметикалық құралдарды қолдану, теріні жеткіліксіз немесе керісінше тым агрессивті тазалау (мысалы, скрабтарды жиі қолдану) терінің тітіркенуіне және қабыну пайда болуына алып келеді.
- Тамақтану – Майлы және тәтті тағамдарды көп жеу тері бөртпелерінің пайда болуымен байланысты болуы мүмкін.
Неліктен бөртпе ауырады?
- Қабыну – Бөртпе ауырсынуын қабыну процесі туындатуы мүмкін. Бұл кезде бактериялар тері ұяшықтарына еніп көбейеді, бұл ісінуді, қызаруды және ауырсынуды тудырады.
- Инфекция – Егер қабынған бөртпе зақымданса (мысалы, оны сығып алу), инфекцияның пайда болуына әкелуі мүмкін. Бұл жағдайда бөртпе тек ауырсынуды емес, көлемінің ұлғаюын және іріңнің пайда болуын тудыруы мүмкін.
- Тері астындағы терең бөртпелер – Кейде бөртпелер терінің терең қабаттарында пайда болады, бұл ауырсынуды тудырады. Мұндай бөртпелерді жиі «кистозды» немесе «тері астындағы ауырсыну» деп атайды.
- Қан айналымының бұзылуы – Егер бөртпе белсенді қан айналымы бар жерде (мысалы, жақ немесе маңдайда) болса, қабыну қан тамырларына таралуы мүмкін, бұл ауырсынуды күшейтеді.
Бөртпені қалай емдеуге болады?
- Бөртпені сығып алмау – Бөртпені сығып алу қабынуды күшейтіп, инфекцияның таралуына, сондай-ақ тыртықтар мен дақтардың пайда болуына әкелуі мүмкін.
- Нүктелік емдеу құралдарын қолдану – Салицил қышқылы, бензоил пероксиді немесе күкірт бар арнайы гельдер мен кремдер қабынуды азайтып, бөртпенің құрғауына және тез жазылуына көмектеседі.
- Қабынуға қарсы майларды қолдану – Егер бөртпе ауырса, антибиотиктермен (мысалы, Клиндамицин майы) немесе күкіртті препараттармен қабынуға қарсы майлар мен гельдер қолдануға болады.
- Теріні жуу – Тері бетін ластанудан және артық майдан тазарту қайталанатын бөртпелердің алдын алады. Мекенді құрғатпайтын жұмсақ тазартқыш құралдарды қолданған жөн.
- Жылы компресс – Егер бөртпе тері астында терең орналасса және ауырса, оны біршама уақытқа жылы компресспен басу оның созылуын жылдамдатып, ауырсынуды жеңілдетуге көмектеседі.
Қашан дәрігерге жүгіну керек?
- Бөртпе өтпесе немесе ауырсынуы күшейсе – Егер қабыну күшейіп, бөртпе дәрі-дәрмектерге қарамастан өсіп жатса, нақты диагноз қою және тиісті емдеу тағайындау үшін дәрігерге жүгіну қажет.
- Ірің немесе қан кету пайда болса – Іріңдеген және қан кеткен бөртпелер дәрігердің араласуын талап етуі мүмкін, әсіресе инфекция қаупі туындаса.
- Кистозды бөртпелер пайда болса – Тері астында ауырсыну тудыратын және жазылмайтын терең бөртпелер акне белгілері болуы мүмкін, сондықтан мұндай жағдайлар медициналық емдеуді талап етеді.
- Бөртпелер басқа симптомдармен бірге жүрсе – Мысалы, дене қызуының көтерілуі, күшті қабыну немесе тітіркену пайда болса, бұл инфекция немесе басқа тері ауруларының белгісі болуы мүмкін.
- Бөртпелерден кейін тыртықтар қалса – Егер бөртпелерден кейін тыртықтар немесе дақтар қалса, дәрігер оларды азайту үшін емдеуді ұсынуы мүмкін.
Маңызды ескерту:
Бөртпелерді емдеуде абай болу қажет. Егер бөртпенің табиғатына сенімді болмасаңыз немесе симптомдар нашарласа, тері аурулары бойынша маманға жүгіну жақсы. Ауырсынуды немесе қабынуды елемеуге болмайды — бұл теріге ауыр салдарлар әкелуі мүмкін.
