Брекеттерге қалай күтім жасау керек: толық нұсқаулық
Брекеттерге күтім жасау — ортодонтиялық емдеу үдерісінің маңызды кезеңі. Дұрыс гигиенаны сақтамау тісжегінің, қызыл иектің қабынуының және брекеттердің айналасындағы тіндердің зақымдануының себебі болуы мүмкін. Бұл мақалада брекеттерге қалай дұрыс күтім жасау керектігін, асқынулардың алдын алып, тістердің саулығын қалай сақтау қажет екенін түсіндіреміз.
Брекеттер дегеніміз не және олар қалай жұмыс істейді?
Брекеттердің анықтамасы
Брекеттер — тісті түзетуге және тістесу ақауын реттеуге арналған ортодонтиялық құрылғылар. Олар арнайы желіммен тістерге бекітілетін металл немесе керамикалық элементтерден тұрады және сыммен байланысады. Брекеттер тістерді біртіндеп қажетті орынға жылжытуға мүмкіндік береді.
Брекеттер қалай жұмыс істейді?
Брекеттер тістерге қажетті күш түсіріп, олардың жылжуына себеп болады. Уақыт өте келе тістер түзеліп, тістесу дұрыс қалпына келеді. Бұл үдеріс ұзақ уақытты және мұқият күтімді қажет етеді, себебі гигиена талаптарын орындамау емдеу нәтижесіне және тіс саулығына кері әсерін тигізеді.
Неліктен брекеттерге күтім жасау өте маңызды?
Дұрыс күтім келесі мәселелердің алдын алуға көмектеседі:
Тісжегі. Брекеттердің айналасында жиналатын тіс қақтары мен тамақ қалдықтары дер кезінде алынбаса, тісжегі пайда болуы мүмкін.
Қызыл иек қабынуы. Нашар тазалау қызыл иектің қабынуына, қан кетуге, ауырсынуға және ісінуге әкеледі.
Эмаль проблемалары. Брекеттер дұрыс күтім болмаса тіс эмалінің құрылымын бұзып, минералдардың жоғалуына және тістердің әлсіреуіне себеп болады.
Тістердің дұрыс емес жылжуы. Тазалаудың қиындығы мен қақтың жиналуы тістердің теңдей жылжуына кедергі келтіруі мүмкін.
Брекеттерге күтім жасаудың негізгі ережелері
1. Тістерді үнемі және дұрыс тазалау
Брекеттермен тістерді тазалау ерекше тәсілді талап етеді. Кәдімгі щетка мен тіс пастасы барлық жерді толық тазалауға жарамсыз болуы мүмкін.
Тістерді брекеттермен қалай дұрыс тазалау керек?
Жұмсақ қылшықты тіс щеткасы. Брекеттер мен қызыл иекті зақымдамау үшін жұмсақ щетканы пайдаланыңыз.
Әр элементті жеке тазалау. Тістермен қатар брекеттердің өзін, сымды және лигатураларды (сымды ұстап тұратын резеңкелерді) да тазалау қажет.
Тазалау техникасы. Барлық бетті мұқият тазарту үшін дөңгелек немесе тіке қозғалыстарды қолданыңыз.
Әр тамақтан кейін тазалау. Тамақтан кейін бірден тістерді тазалау – қақ пен қалдықтардың жиналуына жол бермейді.
Қосымша тазалау құралдары:
Тіс жібі. Тістердің арасын және сымның астындағы қалдықтарды тазалауға көмектеседі.
Ирригатор. Қызыл иекті шайып, жетуі қиын жерлерді тиімді тазалайды.
Аралық щеткалар. Тістер мен брекеттер арасындағы кеңістікті тазарту үшін қолдануға болады.
2. Ортодонтқа тұрақты бару
Брекеттерді түзету, емнің барысын қадағалау және асқынулардың алдын алу үшін ортодонтқа жүйелі түрде бару қажет. Әдетте әр 4–6 апта сайын қабылдауға жазылу ұсынылады.
Неліктен тұрақты тексеріс маңызды?
Брекеттерді реттеу. Әр барғанда дәрігер сымды немесе резеңкелерді дұрыстап, тістердің дұрыс қозғалуын қамтамасыз етеді.
Асқынулардың алдын алу. Дәрігер қызыл иек қабынуын, брекеттердің бүлінуін немесе тісжегінің пайда болуын дер кезінде анықтай алады.
Емнің тиімділігін бағалау. Тіс дәрігері емнің барысын бақылап, қажет болса жоспарына түзету енгізеді.
3. Брекеттермен дұрыс тамақтану
Ортодонтиялық ем кезінде арнайы диетаны сақтау маңызды — бұл брекеттердің зақымдану қаупін азайтып, тістерге түскен жүктемені төмендетеді.
Тамақтануда нені шектеу керек?
Қатты тағамдар. Жаңғақтар, алма және басқа да қатты тағамдар брекеттер мен сымды зақымдауы мүмкін.
Жабысқақ тағамдар. Карамель, сағыз, ирис және басқа да жабысқақ өнімдер брекеттерге жабысып, қақтың жиналуына әкеледі.
Қантты тағамдар. Тәтті сусындар мен өнімдерді жиі қолдану тісжегі мен қақтың дамуына ықпал етеді.
Тамақтануға қатысты кеңестер:
Тағамды баяу шайнап, ұсақ бөліктерге бөліп жеген дұрыс.
Сорпа, картоп пюресі, йогурт, буға пісірілген көкөністер сияқты жұмсақ тағамдарды көбірек тұтыну ұсынылады.
Тамақтан кейін ауызды сумен шайып, қалдықтарды жойыңыз.
4. Арнайы гельдер мен пасталарды қолдану
Брекеттер тағатын адамдарға арналған арнайы тіс пасталары мен гельдер тістерге күтім жасауға көмектеседі — олар тісжегінің алдын алып, эмальды нығайтып, қызыл иекті тыныштандырады.
Қандай құралдарды қолдану керек?
Фторлы тіс пасталары. Эмальды нығайтып, тісжегінің алдын алуға көмектеседі.
Қызыл иекті күшейтетін гельдер. Қабыну мен қан кетудің алдын алады.
Антибактериалды шайғыштар. Ауыз қуысындағы бактериялардың санын азайтып, қабынуды болдырмайды.
Жиі кездесетін мәселелер және оларды шешу жолдары
1. Ауырсыну және жайсыздық
Брекеттерді орнатқаннан немесе сымды реттегеннен кейін алғашқы күндері ауыру сезімі мен жайсыздық пайда болуы мүмкін — бұл табиғи құбылыс.
Ісіну мен ауырсынуды азайту үшін бетке мұз компресін қойыңыз.
2. Брекеттердің бүлінуі
Брекеттер қатты қысымнан немесе қатты/жабысқақ тағамнан бүлінуі мүмкін.
Не істеу керек?
Брекет немесе сым бүлінсе, түзету үшін ортодонтқа хабарласыңыз.
Ауыздың жұмсақ тіндерін зақымданудан қорғау үшін уақытша ортодонтиялық балауыз қолданыңыз.
Қорытынды
Брекеттерге дұрыс күтім жасау — емдеудің табысты әрі тиімді болуының кепілі. Гигиенаны сақтау, ортодонтқа уақытылы бару, дұрыс тамақтану және арнайы құралдарды пайдалану арқылы көптеген мәселелердің алдын алып, тістеріңіздің саулығы мен беріктігін қамтамасыз ете аласыз. Есте сақтаңыз: дұрыс күтім — тістерге зиян келтірмей, әдемі күлкіге жетудің жолы.