Тіс протездері — жоғалған тістерді қалпына келтіруге, олардың функцияларын және эстетикасын сақтау үшін қолданылатын жасанды құрылғылар. Бүгінде тіс протездерінің бірнеше түрі бар, және дұрыс таңдау пациенттің тіс жағдайына, оның қалауларына және қаржылық мүмкіндіктеріне байланысты болады. Осы мақалада біз тіс протездерінің түрлерін, олардың артықшылықтары мен кемшіліктерін, сондай-ақ әр жағдай үшін ең жақсы таңдауды жасау туралы ұсыныстарды қарастырамыз.
Тіс протездері дегеніміз не?
Тіс протездері — жоғалған тістерді ауыстырып, шайнау, сөйлеу және эстетика функцияларын қолдауға арналған құрылғылар. Протездер уақытша немесе тұрақты, алынбалы немесе алынбайтын болуы мүмкін. Қазіргі заманғы технологиялар протездер жасалған кезде пациенттің анатомиялық ерекшеліктеріне барынша дәл сәйкес келетіндей етіп жасалатындығы, бұл жайлылық пен ұзақ мерзімділікті қамтамасыз етеді.
Тіс протездерінің түрлері
Тіс протездері олардың құрылымы мен орнату әдісіне байланысты бірнеше түрге бөлінеді. Ең танымал түрлерін қарастырайық.
Алынбайтын тіс протездері
Алынбайтын протездер қалған сау тістерге орнатылады және жалғыз немесе бірнеше жоғалған тісті қалпына келтіруге қолданылады.
- Коронкалар Коронка — бұл қалған тістің үстіне салынатын толық протез, ол тістің пішіні мен функциясын қалпына келтіреді. Коронкалар металл, керамика немесе металлокерамика сияқты әртүрлі материалдардан жасалуы мүмкін. Олар беріктік пен табиғи көрініс береді, әсіресе керамикалық коронкалар болғанда. Бірақ коронканы орнату үшін сау тісті бұзу қажет, бұл кемшілік болуы мүмкін.
- Көпірлер (Мосты) Көпір — бірнеше тістің орнын алмастыратын протез. Ол көршілес тістерге коронкалар арқылы бекітілген жасанды тістерден тұрады. Көпірдің артықшылығы — бірнеше тісті бір уақытта қалпына келтіріп, шайнау функциясын жақсартады. Алайда көпір орнату үшін көршілес тістерді де бұзу қажет, бұл олар сау болса, кемшілік болып табылады.
- Вкладкалар Вкладка — бұл тістің ақауларына орнатылатын элемент, ол тістің құрылымын қалпына келтіру үшін пайдаланылады. Вкладкалар металл, керамика немесе композиттік материалдардан жасалуы мүмкін. Олар тісті минималды түрде өңдеуді талап етеді, сондықтан олар айтарлықтай зақымданбаған тістерді қалпына келтіруге жақсы таңдау болып табылады.
Алынбалы тіс протездері
Алынбалы протездер бір немесе бірнеше жоғалған тісті алмастыру үшін қолданылуы мүмкін. Олар орнату мен алу жағынан ыңғайлы, бірақ алынбайтын протездермен салыстырғанда кейде ыңғайсыз болуы мүмкін.
- Толық алынбалы протездер Толық алынбалы протездер жоғарғы немесе төменгі жақтағы барлық тістер жоғалған жағдайда пайдаланылады. Олар барлық тістерді ауыстырып, арнайы желім немесе қысым арқылы таңдайға бекітіледі. Бұл тип тіс шайнау функциясын және эстетиканы қалпына келтіруге көмектеседі. Бірақ олар алынбалы болғандықтан, алынбайтын протездерге қарағанда ыңғайсыз болуы мүмкін және ұзақ кию кезінде дискомфорт тудыруы мүмкін.
- Жартылай алынбалы протездер Жартылай алынбалы протездер бірнеше жоғалған тісті алмастыру үшін пайдаланылады. Олар қалған тістерге металл немесе пластик ілмектер арқылы бекітіледі. Бұл протез бірнеше тісті ауыстыруға мүмкіндік береді, бірақ ілмектер айтарлықтай көрінетін болуы мүмкін, сондықтан эстетикасы төмендеу болуы мүмкін. Сондай-ақ алынбалы протездер кию кезінде кейбір ыңғайсыздықтар тудыруы мүмкін.
- Импланттарға орнатылатын протездер Импланттарға орнатылатын протездер — протездер тіс түбірін алмастыратын жасанды импланттармен бекітіледі. Олар алынбалы немесе алынбайтын болуы мүмкін. Импланттар негізіндегі протездердің артықшылықтары — олардың беріктігі, тұрақтылығы және табиғи көрінісі. Алайда бұл әдіс хирургиялық араласуды талап етеді және ол қымбат болады.
Ең жақсы тіс протезін қалай таңдауға болады?
Тіс протезін таңдау бірнеше факторларға байланысты болады, соның ішінде тістердің денсаулығы, пациенттің қалауы, бюджет және басқа аспектілер. Протезді таңдауда ескеретін негізгі факторларды төменде көрсетеміз.
- Қалған тістердің жағдайы Егер сізде бірнеше сау тіс сақталған болса, онда сау тістерге бекітілетін алынбайтын протездер, мысалы, коронкалар немесе көпірлер, ең жақсы таңдау болуы мүмкін. Егер тістер қатты зақымданған немесе толығымен жоғалған болса, онда алынбалы протездер немесе импланттарға орнатылатын протездер жақсы таңдау болуы мүмкін.
- Эстетикалық қалаулар Егер сыртқы көрініс маңызды болса, онда керамикалық коронкалар немесе жоғары сапалы протездермен импланттар таңдалады, себебі олар табиғи көрініс береді. Жартылай алынбалы протездер мен толық алынбалы протездер эстетикалық тұрғыдан кем болады, себебі оларда металл бөліктері көрініп тұруы мүмкін.
- Бюджет Протездің құны оның түрі мен материалына байланысты. Алынбалы протездер әдетте алынбайтын протездерден арзан және қаржылық жағынан шектеулі адамдар үшін жақсы таңдау болуы мүмкін. Импланттар мен керамикалық коронкалар қымбатырақ болғанымен, олар жоғары деңгейде жайлылық пен ұзақ мерзімділік ұсынады.
- Қолдану ыңғайлылығы Егер протездің ыңғайлы болуы және дискомфорт тудырмауы маңызды болса, онда импланттар немесе керамикалық коронкалар таңдалады, себебі олар өз тістеріңіз сияқты сезіледі. Алынбалы протездер кейде орнатылғаннан кейін алғашқы бірнеше аптада ыңғайсыздық тудыруы мүмкін.
- Қызмет ету мерзімі Алынбайтын протездер, мысалы, коронкалар мен көпірлер 10-15 жылға дейін қызмет етеді, егер дұрыс күтім жасалса. Импланттар дұрыс күтіммен өмір бойы қолдануға болады. Алынбалы протездер бірнеше жыл сайын ауыстыруды талап етеді.
Тіс протездерін күту бойынша ұсыныстар
Протездің түріне қарамастан, оның қызмет ету мерзімін ұзарту және ауыз қуысының гигиенасын қамтамасыз ету үшін оны дұрыс күту өте маңызды:
- Протездерді үнемі тазалаңыз — жұмсақ щетка мен арнайы протез пастасын пайдаланыңыз.
- Қатты тағамдардан аулақ болыңыз — протезді зақымдамау үшін қатты заттарды шайнамаңыз.
- Алынбалы протездерді түнде шешіп қойыңыз — бұл қабынулардың алдын алып, қызыл иектің денсаулығын сақтау үшін маңызды.
- Дәрігерге тұрақты түрде қаралыңыз — протездер мен тістердің жағдайын бақылау үшін.
Қорытынды ұсыныстар
Тіс протезін таңдау — маңызды шешім, ол сіздің қалауларыңызға, тістеріңіздің жағдайына және бюджетіңізге байланысты болады. Жоғалған тістерді қалпына келтіруге арналған бірнеше нұсқалар бар және әрбір түрінің өз артықшылықтары мен кемшіліктері бар. Ең дұрыс таңдау жасау үшін, стоматологпен кеңесіп, сәйкес протез түрін таңдауға және оны дұрыс орнату мен күтуге көмектесу қажет.
