Менструацияның кешігуі — әйелдер арасында ең кең тараған және сонымен қатар алаңдататын симптомдардың бірі. Көп жағдайда бұл жағдай мазасыздық туғызып, көптеген сұрақтарға себеп болады: «Бұл не болуы мүмкін? Ұялудың қажеті бар ма? Не істеу керек?» Бұл мақалада біз менструацияның кешігуінің себептерін, диагностика әдістерін және жағдайға байланысты мүмкін болатын қадамдарды егжей-тегжейлі қарастырамыз.
1. Менструацияның кешігуі деген не?
Менструацияның кешігуі — менструацияның күтілген уақытта басталмауы. Әдетте менструациялық цикл 21-35 күн аралығында болады, және осы аралықтан бірнеше күн ауытқу қалыпты болып саналады. Бірақ, егер кешігу 7-10 күннен артық болса, бұл алаңдаушылық туғызатын жағдай болып табылады және себептерін анықтау қажет.
Маңыздысы — кешігу әрдайым мәселе бола бермейді. Бұл физиологиялық немесе гормондық процестермен түсіндірілетін табиғи жағдай болуы мүмкін.
2. Менструацияның кешігуінің негізгі себептері
Менструацияның кешігуіне көптеген факторлар әсер етуі мүмкін. Енді негізгі себептерге тоқталайық:
1. Жүктілік
Менструацияның кешігуінің ең айқын себебі — жүктілік. Ұрықтанған жұмыртқа клеткасы жатырдың қабырғасына бекиді және гормон деңгейі өзгеріп, менструация тоқтайды. Егер қорғалмаған жыныстық қатынас болған болса, бұл бірінші белгі болуы мүмкін.
Жүктілікті қалай анықтауға болады?
- Жүктілік тестін жасаңыз. Қазіргі тесттер кешігудің бірнеше күнінен кейін нәтижені көрсете алады.
- Хорионикалық гонадотропиннің (ХГЧ) деңгейін тексеру үшін қан тапсырсаңыз, жүктіліктің расталуы мүмкін.
2. Гормондық өзгерістер
Гормондық ауытқулар түрлі себептермен туындауы мүмкін, мысалы, стресстің әсерінен, климаттың күрт өзгеруі, қалқанша безінің жұмысындағы ақаулар немесе жыныс мүшелерінің аурулары. Әсіресе жасөспірімдерде, менопауза кезінде немесе гормондық бұзылулар кезінде мұндай өзгерістер жиі байқалады.
Не істеу керек?
- Гинеколог пен эндокринологқа қаралып, гормон деңгейін тексеру үшін анализдер тапсырған дұрыс.
3. Стресс және эмоциялық кернеу
Стресс, мазасыздық, жүйке шиеленісі — осының бәрі менструацияның кешігуіне әкелуі мүмкін. Жұмыстағы, оқу орнындағы мәселелер, отбасыдағы қиындықтар гипоталамус пен гипофизді әсер етеді, ал олар өз кезегінде менструациялық циклді реттейді.
Бұл жағдайда не істеу керек?
- Стрессті азайту үшін йога, медитация немесе таза ауада серуендеу сияқты тынығу әдістерін пайдаланыңыз.
- Стрессті басқару жоспарын жасап, психологқа барып кеңес алыңыз.
4. Дене салмағының өзгеруі
Дене салмағының күрт төмендеуі немесе жоғарылауы менструация циклін бұзуға әкелуі мүмкін. Бұл гормондардың жұмысындағы бұзылыстармен және зат алмасудың өзгеруімен байланысты. Диеталар, қатал тамақ шектеулері немесе, керісінше, артық тамақтану менструацияның тұрақтылығына әсер етуі мүмкін.
Менструацияны қалпына келтіру үшін не істеу керек?
- Қоректік тепе-теңдікті сақтаңыз, қатал диеталардан аулақ болыңыз.
- Диетолог немесе эндокринологпен кеңесіңіз.
5. Жыныс мүшелерінің аурулары
Кіші жамбас органдарындағы инфекциялар мен қабыну процестері (мысалы, эндометриоз, миома, аналық бездердің кистасы) менструация циклін бұзуы мүмкін. Бұл аурулар ауырсыну, ағызулар немесе басқа белгілермен қатар жүруі мүмкін.
Бұл жағдайда не істеу керек?
- Гинекологқа қаралып, диагностика жасатуға және қажет болған жағдайда емделуге барыңыз.
- Ультрадыбыстық зерттеу жүргізіп, қажетті анализдерді тапсырған жөн.
6. Гормондық дәрілерді қабылдау
Кейбір дәрілер, әсіресе контрацептивтер, антидепрессанттар немесе қалқанша безінің ауруларын емдеу үшін қабылданатын дәрілер менструацияның тұрақтылығына әсер етуі мүмкін. Егер сіз жақында дәрі қабылдай бастасаңыз немесе оны өзгертсеңіз, бұл менструацияның кешігуіне себеп болуы мүмкін.
Бұл жағдайда не істеу керек?
- Дәрі дозасын түзету немесе препаратты ауыстыру қажет болса, дәрігермен кеңесіңіз.
3. Менструацияның кешігуінде не істеу керек?
Егер кешігу жүктілікпен байланысты болмаса, басқа симптомдарды бағалап, цикл бұзылуының себебін түсіну маңызды. Міне, не істеуге болады:
1. Басқа симптомдарды бақылау
Кешігуге қосымша симптомдар — іштің ауруы, бас ауруы, жүрек айнуы, көңіл-күй өзгерістері, шаршау сияқты белгілерді бақылаңыз. Бұл сізге және дәрігеріңізге не болатынын түсінуге көмектеседі.
2. Жүктілік тестін жасау
Егер менструация кешігуі 1 аптадан артық уақыт бойы жүрсе, бірінші қадам — жүктілік тестін жасау. Егер тест теріс нәтиже көрсетсе, бірақ кешігу жалғасса, дәрігерге хабарласқан жөн.
3. Дәрігерге қаралу
Егер менструация келмесе және жүктілік тесті теріс болса, гинекологқа бару керек. Дәрігер қажетті тексерулерді жүргізіп, гормондарға анализдер, УЗИ жасайды, бұл аурулар немесе бұзылуларды растау немесе болдырмауға көмектеседі.
4. Егер кешігу аурудың белгісі болса, не істеу керек?
Егер менструация кешігуі миома, эндометриоз немесе поликистоз сияқты аурулармен байланысты болса, мүмкіндігінше ерте емдеу бастау маңызды. Кейбір жағдайларда дәрі-дәрмекпен емделуге болады, ал кейбір жағдайларда операция қажет болуы мүмкін. Емдеуді ерте бастау болашақта асқынулардың алдын алады.
5. Қашан алаңдамасаңыз болады?
Менструацияның бірнеше күнге кешігуі қалыпты жағдай, әсіресе егер:
- Сіздің цикл тұрақсыз болса және кешігулер мезгіл-мезгіл болса.
- Бұл алғашқы рет кешігу болса және басқа алаңдататын белгілер болмаса.
- Сізде іштің ауырсынуы, жоғары температура немесе басқа да айтарлықтай белгілер болмаса.
6. Қашан дәрігерге бару керек?
- Егер кешігу 10 күннен астам уақытқа созылса.
- Жүктілік тесті теріс болса, бірақ менструация келмесе.
- Іштің ауырсынуы, әлсіздік немесе басқа да ерекше белгілер пайда болса.
- Салмақ өзгерістері, стресс немесе өмір салты өзгерістері болған жағдайда.
Менструацияның кешігуі — жиі кездесетін проблема, ол көбінесе айтарлықтай араласуды қажет етпейді. Алайда, егер кешігу ұзаққа созылса немесе басқа белгілермен қатар жүрсе, диагностика жүргізу үшін дәрігерге бару маңызды. Әр адамның ағзасы жеке екенін және қалыпты менструация циклі әр әйелде әртүрлі болуы мүмкін екенін ұмытпаңыз. Маңыздысы — өзіңізді бақылап, денеңізді тыңдап, медициналық көмекке жүгінуден қорықпау.
