Ұзақ ұшулар — бұл тек шаршаттыратын ғана емес, сонымен қатар ағзаға жағымсыз салдарлар тудыруы мүмкін. Соның бірі — ұшудан кейін аяқ ісінуі. Бұл жағдай ыңғайсыздық тудыруы мүмкін, ал кейбір жағдайларда денсаулық мәселелерінің бар екендігін көрсетуі мүмкін. Бұл мақалада біз ұшудан кейін аяқтың ісінуі неге пайда болатынын, қандай белгілермен жүруі мүмкін, одан қалай құтылу керек және қашан дәрігерге жүгіну қажет екенін қарастырамыз.
Ұшудан кейін аяқ ісінуінің себептері
Аяқ ісінуі — бұл төменгі аяқтардағы ұлпаларда сұйықтықтың жиналуының нәтижесі. Бұл құбылыстың негізгі себептері ұшақта ұзақ уақыт отырғызылған күйде болу мен ұшақ ішінде қысымның өзгеруімен байланысты. Негізгі факторлар мыналар:
Қан айналымының бұзылуы
Ұшқан кезде адам ұзақ уақыт бойы отырғанда, аяғындағы қан айналымы баяулайды. Аяқ бұлшықеттері белсенді жұмыс істемейді және қан веналарда тоқырап қалады. Бұл әсіресе ыңғайсыз позада отыратын немесе аяқтар үшін шектеулі орындары бар адамдар үшін өзекті.
Қысымның өзгеруі
Ұшақ ішінде жердегі қысымнан төменірек қысым болады. Бұл қан тамырларының кеңеюіне және қанның қайтатын ағымының баяулауына әкеліп, ісінуге ықпал етеді.
Су тапшылығы (дегидратация)
Ұшақтағы ауа өте құрғақ, бұл ағзаның дегидратациясына әкелуі мүмкін. Осыған жауап ретінде дене сұйықтықты ұстап қалады, бұл ісінуге себеп болады.
Ұзақ уақыт бойы қозғалмау
Бірнеше сағат бойы қозғалыссыз болу лимфа мен қанды аяқта тоқыратып қалдырады. Бұл варикозды тамырлары немесе басқа қан тамырлары аурулары бар адамдар үшін ерекше қауіпті.
Тұзды тағамдар мен алкогольді ішімдіктерді тұтыну
Ұшулар кезінде тұзды тағамдар мен алкоголь көп тұтынылатын болса, бұл ағзадағы сұйықтықтың сақталуына ықпал етеді, сол арқылы ісінулерді ушықтырады.
Ұшқан кезде адам ұзақ уақыт бойы отырғанда, аяғындағы қан айналымы баяулайды. Аяқ бұлшықеттері белсенді жұмыс істемейді және қан веналарда тоқырап қалады. Бұл әсіресе ыңғайсыз позада отыратын немесе аяқтар үшін шектеулі орындары бар адамдар үшін өзекті.
Қысымның өзгеруі
Ұшақ ішінде жердегі қысымнан төменірек қысым болады. Бұл қан тамырларының кеңеюіне және қанның қайтатын ағымының баяулауына әкеліп, ісінуге ықпал етеді.
Су тапшылығы (дегидратация)
Ұшақтағы ауа өте құрғақ, бұл ағзаның дегидратациясына әкелуі мүмкін. Осыған жауап ретінде дене сұйықтықты ұстап қалады, бұл ісінуге себеп болады.
Ұзақ уақыт бойы қозғалмау
Бірнеше сағат бойы қозғалыссыз болу лимфа мен қанды аяқта тоқыратып қалдырады. Бұл варикозды тамырлары немесе басқа қан тамырлары аурулары бар адамдар үшін ерекше қауіпті.
Тұзды тағамдар мен алкогольді ішімдіктерді тұтыну
Ұшулар кезінде тұзды тағамдар мен алкоголь көп тұтынылатын болса, бұл ағзадағы сұйықтықтың сақталуына ықпал етеді, сол арқылы ісінулерді ушықтырады.
Аяқ ісінуімен байланысты белгілер
Ұшудан кейінгі аяқ ісінуі әртүрлі белгілермен бірге жүруі мүмкін, олар проблеманың ауырлығына байланысты өзгереді:
- Аяқтардың ауырлығы. Аяқтар «толып» кеткендей сезіледі.
- Созылу сезімі. Аяқтардағы тері тартылғандай сезім болуы мүмкін.
- Қышу немесе ұйып қалу. Бұл қан айналымының бұзылуы мен жүйкеге қысым жасалуы нәтижесінде болады.
- Қозғалған кезде ыңғайсыздық. Ұшудан кейін тұрып, жүру қиын болуы мүмкін.
- Көрінетін өзгерістер. Аяқтар ісіп, киімнен немесе аяқ киімнен іздер қалуы мүмкін.
Көп жағдайда бұл белгілер бірнеше сағат немесе күн ішінде өздігінен жоғалады. Дегенмен, егер ісіну қатты ауыру, тері қызаруы немесе басқа да алаңдататын белгілермен қатар жүрсе, бұл ауыр проблемалардың белгісі болуы мүмкін.
Аяқ ісінуімен күресу жолдары
Егер сіз ұшудан кейін аяқ ісінуіне тап болсаңыз, келесі кеңестер жағдайды жеңілдетуге көмектеседі:
Қозғалыңыз
Ұшудан кейін мүмкіндігінше көп жүріңіз. Бұл қан айналымын қалпына келтіріп, ісінуді азайтады. Егер әлі ұшақта болсаңыз, әр 1-2 сағат сайын тұрып, шағын жаттығулар жасаңыз.
Компрессиялық шұлықтар киіңіз
Компрессиялық шұлықтар немесе гольфтар аяқтағы қан айналымын жақсартып, қанның тоқырауын болдырмауға көмектеседі. Оларды варикозды тамырлары бар адамдарға әсіресе кию ұсынылады.
Аяқтарды көтеріңіз
Ұшудан кейін жатып, аяқтарыңызды жүрек деңгейінен жоғары көтеріңіз. Бұл сұйықтықтың ағуына көмектесіп, ісінуді азайтады.
Су ішіңіз
Дегидратация ісінуді күшейтеді, сондықтан ұшудан бұрын, кезінде және кейін жеткілікті мөлшерде су ішу маңызды. Алкоголь мен кофе ішуінен аулақ болыңыз, өйткені олар ағзаны сусыздандырады.
Массаж жасаңыз
Аяқтарды жұмсақ массаждау қан айналымын жақсартып, ісінуді азайтуға көмектеседі. Аяқтардың саусақтарынан бастап, жамбасқа дейін жоғары қарай массаж жасаңыз.
Салқын компресс пайдаланыңыз
Аяқтарға салқын компресс қойып, немесе салқын душ қабылдаңыз. Бұл тамырларды тарылтып, ісінуді азайтуға көмектеседі.
Тұзды тағамнан аулақ болыңыз
Тұзды тағамдар ағзада сұйықтықтың сақталуына ықпал етеді, сондықтан ұшудан бұрын және кезінде оны тұтынудан аулақ болыңыз.
Ұшудан кейін мүмкіндігінше көп жүріңіз. Бұл қан айналымын қалпына келтіріп, ісінуді азайтады. Егер әлі ұшақта болсаңыз, әр 1-2 сағат сайын тұрып, шағын жаттығулар жасаңыз.
Компрессиялық шұлықтар киіңіз
Компрессиялық шұлықтар немесе гольфтар аяқтағы қан айналымын жақсартып, қанның тоқырауын болдырмауға көмектеседі. Оларды варикозды тамырлары бар адамдарға әсіресе кию ұсынылады.
Аяқтарды көтеріңіз
Ұшудан кейін жатып, аяқтарыңызды жүрек деңгейінен жоғары көтеріңіз. Бұл сұйықтықтың ағуына көмектесіп, ісінуді азайтады.
Су ішіңіз
Дегидратация ісінуді күшейтеді, сондықтан ұшудан бұрын, кезінде және кейін жеткілікті мөлшерде су ішу маңызды. Алкоголь мен кофе ішуінен аулақ болыңыз, өйткені олар ағзаны сусыздандырады.
Массаж жасаңыз
Аяқтарды жұмсақ массаждау қан айналымын жақсартып, ісінуді азайтуға көмектеседі. Аяқтардың саусақтарынан бастап, жамбасқа дейін жоғары қарай массаж жасаңыз.
Салқын компресс пайдаланыңыз
Аяқтарға салқын компресс қойып, немесе салқын душ қабылдаңыз. Бұл тамырларды тарылтып, ісінуді азайтуға көмектеседі.
Тұзды тағамнан аулақ болыңыз
Тұзды тағамдар ағзада сұйықтықтың сақталуына ықпал етеді, сондықтан ұшудан бұрын және кезінде оны тұтынудан аулақ болыңыз.
Қашан дәрігерге жүгіну керек?
Көп жағдайда ұшудан кейінгі аяқ ісінуі денсаулыққа айтарлықтай қауіп тудырмайды және өздігінен өтеді. Алайда, кейбір жағдайларда медициналық көмек қажет болуы мүмкін:
- Аяқтағы қатты ауырсыну. Егер ісіну күшті ауырсынумен бірге жүрсе, бұл терең венозды тромбоздың белгісі болуы мүмкін.
- Тері қызаруы және температураның көтерілуі. Бұл қабыну немесе инфекцияның белгілері болуы мүмкін.
- Ісіну 2-3 күннен ұзақ уақыт өтпесе. Егер ісіну төмендемесе, бұл жүрек, бүйрек немесе қан тамырларымен байланысты проблемалар болуы мүмкін.
- Тыныс алу қиындауы немесе кеуде ауыруы. Бұл өкпе артериясының тромбоэмболиясы болуы мүмкін, ол дереу емдеуді талап етеді.
- Асимметриялық ісіну. Егер ісіну тек бір аяғында байқалса, бұл тромбоздың белгісі болуы мүмкін.
Ұшудан кейін аяқ ісінуінің алдын алу
Ұшулар кезінде және кейін аяқ ісінуінің алдын алу үшін келесі кеңестерді ұстаныңыз:
- Ыңғайлы киім мен аяқ киімді таңдаңыз. Тар киім мен аяқ киімнен аулақ болыңыз, олар аяқтарыңызды қысып, қан айналымын бұзады.
- Тұрақты қозғалыңыз. Ұшу кезінде әр 1-2 сағат сайын тұрып, ұшақ салонында жүріңіз.
- Жаттығулар жасаңыз. Отырған күйде қарапайым жаттығулар орындаңыз: аяқтың саусақтарын айналдырыңыз, аяқтарды көтеріп, түсіріңіз, бұлшықеттерді қысуға және босатуға тырысыңыз.
- Су ішіңіз. Су балансын сақтап, дегидратациядан аулақ болыңыз.
- Компрессиялық шұлықтар пайдаланыңыз. Бұл әсіресе варикозды тамырлары бар адамдар үшін пайдалы.
Қорытынды
Ұшудан кейінгі аяқ ісінуі — кең тараған құбылыс, ол әдетте денсаулыққа айтарлықтай қауіп тудырмайды. Алайда, бұл жағдайды қалай жеңілдету керек және қашан дәрігерге жүгіну қажеттігін білу маңызды. Жоғарыда айтылған қарапайым ұсыныстарды орындау арқылы сіз ыңғайсыздықты азайтып, сапардан кейінгі жағымсыз салдарлардан қорғаныңыз. Аяқтарыңызды күтіңіз, сау болыңыз!
