Кофе — әлемде ең танымал сусындардың бірі. Адамдар оны таңертең, жұмыста, достарымен кездескенде ішеді. Алайда, көп жағдайда сұрақ туындайды: кофе қан қысымына қалай әсер етеді? Ол қан қысымын арттырады ма әлде төмендетеді ме? Бұл мақалада біз кофенің денсаулыққа, әсіресе қан қысымына әсерін толығырақ қарастырамыз және гипертониясы бар адамдар үшін кеңестер береміз.
Қан қысымы дегеніміз не?
Қан қысымының анықтамасы
Қан қысымы — бұл қанның ағза бойымен айнала жүріп, артериялардың қабырғаларына түсіретін күші. Ол екі көрсеткішпен өлшенеді:
- Систолалық қысым — жүрек жиырылған кезде артериялардағы қысым.
- Диастолалық қысым — жүрек босаңсыған кезде өлшенетін қысым.
Ересек адам үшін қалыпты қан қысымы шамамен 120/80 мм рт. ст. болып табылады. Бұл көрсеткіштердің жоғарылауы немесе төмендеуі әртүрлі ауруларға алып келуі мүмкін.
Кофенің қан қысымына әсері
Кофе және оның қан қысымына әсері
Зерттеулер көрсеткендей, кофе қан қысымына қысқа мерзімді әсер етеді. Алайда, оның қан қысымына әсері бірнеше факторларға, оның ішінде жеке ерекшеліктерге, кофе мөлшеріне және кофеинге сезімталдыққа байланысты болады.
Кофе ішкеннен кейін қысымның көтерілуі
Кофе ішкенде, құрамындағы кофеин орталық жүйке жүйесіне әсер етеді. Кофеин адреналин гормонын шығаруға ықпал етеді, бұл қан тамырларын тарылтады және қан қысымының уақытша көтерілуіне әкеледі. Бұл құбылыс әдетте кофе ішкеннен кейін 30-60 минутта байқалып, 1-3 сағатқа созылуы мүмкін.
Қысымның көтерілуіне әсер ететін негізгі факторлар:
- Кофеинге сезімталдық. Кофені сирек ішетін немесе кофеинге төмен сезімталдық көрсететін адамдарда қан қысымы айтарлықтай көтерілуі мүмкін.
- Кофе мөлшері. Кофенің жоғары дозалары, әсіресе жүрек-қантамыр аурулары бар адамдар үшін, қан қысымын айтарлықтай арттыруы мүмкін.
- Тұрақты тұтыну. Кофені үнемі ішетін адамдарда оның әсері төмендеуі мүмкін, себебі организм кофеинге бейімделеді.
Кофеден қысымның төмендеуі
Кейбір зерттеулер көрсеткендей, кофе ұзақ уақыт ішкенде организм бейімделіп, қысымның көтерілуі азаяды. Ұзақ мерзімде, кейбір адамдарда кофе қан қысымын аздап төмендетуі мүмкін, әсіресе оны қалыпты мөлшерде ішкенде.
Кофе қысымды төмендетуге қалай әсер етуі мүмкін:
- Организмнің бейімделуі. Кофені үнемі ішетін адамдарда кофеинге төзімділік қалыптасады, бұл оның қан қысымына әсерін азайтады.
- Кофедегі антиоксиданттар. Кофенің кейбір құрамдас бөліктері, мысалы, антиоксиданттар, қан тамырларының денсаулығын жақсартуға ықпал етеді, бұл ұзақ мерзімде қан қысымын қалыпқа келтіруге көмектеседі.
Гипертониясы бар адамдарға қауіп-қатер
Гипертония және кофе
Гипертония — бұл созылмалы түрде жоғары қан қысымы. Гипертониясы бар адамдарда кофе ішу қысымның өзгеруіне себеп болуы мүмкін, бұл жүрек-қантамыр ауруларының қаупін арттырады. Мұндай адамдарда кофе қан қысымын уақытша көтеруі мүмкін, сондықтан оны ішуге сақтықпен қарау қажет.
Гипертониясы бар адамдарға қаупі:
- Қысымның қысқа мерзімде көтерілуі. Гипертониясы бар адамдарда кофе қысымды күрт көтеруі мүмкін, бұл қауіпті болуы мүмкін.
- Көп мөлшерде тұтыну токсикалық әсер етеді. Кофенің тым көп ішуі жүрек проблемаларына, тахикардияға және инсульт қаупінің артуына әкелуі мүмкін.
Гипертониясы бар адамдарға ұсыныстар:
- Кофені күніне 1-2 кеседен артық ішпеуге тырысыңыз.
- Кофе тұтынудың қауіпсіз мөлшері туралы дәрігермен кеңесіңіз.
- Қан қысымын бақылап, оны үнемі тексеріңіз.
Гипотония (төмен қан қысымы) және кофе
Гипотония және кофе
Гипотониясы (төмен қан қысымы) бар адамдар үшін кофе пайдалы болуы мүмкін. Кофеин қан қысымын көтеруге көмектеседі, әсіресе қан қысымы тым төмендеген кезде. Кофені қалыпты мөлшерде ішкенде ол қысымды көтеруге ықпал етіп, жалпы әл-ауқатты жақсартады.
Кофенің қан қысымына әсері туралы ғылыми деректер
Көптеген зерттеулер кофенің қан қысымына әсерін растайды, бірақ бұл әсер бірнеше факторға байланысты. Мысалы, 2005 жылы жүргізілген зерттеу кофе ішкенде, әсіресе кофе ішпеген адамдарда, қысымның 5–10 мм рт. ст. көтерілуі мүмкін екенін көрсетті. Алайда, кофе ішетін адамдарда бұл әсер әлдеқайда әлсіз болды.
2011 жылғы зерттеулерде, қалыпты қан қысымы бар адамдарда кофе көп әсер етпейтіні, бірақ гипертониясы немесе жоғары қан қысымына бейімділігі бар адамдарда кофенің жағдайды ушықтыратыны анықталған.
Кофе ішкенде қан қысымын қалай бақылауға болады
- Қан қысымын үнемі өлшеңіз
- Қалыпты мөлшерде ішіңіз
- Дұрыс кофені таңдаңыз
Қорытынды ұсыныстар
Кофенің қан қысымына әсері көптеген факторларға байланысты, оның ішінде жеке ерекшеліктер, кофе мөлшері және созылмалы аурулардың болуы. Көптеген адамдар үшін кофе қалыпты мөлшерде ішкенде қан қысымына айтарлықтай әсер етпейді, бірақ гипертониясы бар адамдарға сақ болу ұсынылады.
Егер сіз кофені ішкеннен кейін қан қысымының өзгергенін байқасаңыз немесе созылмалы ауруларыңыз болса, дәрігермен кеңесіңіз.
