Суық қолдар мен аяқтар — көп адамдардың кездесетін жиі шағымы. Бұл симптом жай ғана суықтың әсерінен пайда болуы мүмкін, алайда кейбір жағдайларда ол ауыр сосудистік аурулардың белгісі болуы мүмкін. Бұл мақалада біз суық аяқтар мен қолдардың себептерін, олардың сосудистік проблемалармен байланысын, сондай-ақ диагностика мен емдеу әдістерін қарастырамыз.

Сосудистік аурулар деген не?
Сосудистік аурулар — қан тамырларының аурулары, бұл қалыпты қан айналымына кедергі келтіруі мүмкін. Адам ағзасында екі негізгі қан тамыры түрі бар: артериялар (қанды жүректен алып өтетін тамырлар) және веналар (қанды жүрекке қайтаратын тамырлар). Қан тамырларының проблемалары қан айналымының бұзылуына алып келіп, оттегі мен қоректік заттардың ағза тіндеріне жеткізілуіне әсер етеді.
Сосудистік аурулардың түрлері:
Атеросклероз — холестерин және басқа заттардың жинақталуынан тамырлардың тарылуы, бұл қан ағымының шектелуіне әкелуі мүмкін.
Облитерирлеуші атеросклероз — негізінен төменгі аяқтарда байқалып, аяқтарда созылмалы оттегі жетіспеушілігін тудырады.
Рейно ауруы — бұл ауруда кішкентай қан тамырлары суыққа немесе стреске жауап ретінде кенеттен тарылып, алдымен қол мен аяқ саусақтары бозарып, кейін қан тамырлары кеңейген кезде қызарады. Рейно ауруы жиі әйелдерде кездеседі және ол бастапқы (көрінетін себепсіз) және екінші (басқа аурулармен, мысалы, склеродермиямен байланысты) болуы мүмкін.
Облитерирлеуші атеросклероз — негізінен төменгі аяқтарда байқалып, аяқтарда созылмалы оттегі жетіспеушілігін тудырады.
Рейно ауруы — бұл ауруда кішкентай қан тамырлары суыққа немесе стреске жауап ретінде кенеттен тарылып, алдымен қол мен аяқ саусақтары бозарып, кейін қан тамырлары кеңейген кезде қызарады. Рейно ауруы жиі әйелдерде кездеседі және ол бастапқы (көрінетін себепсіз) және екінші (басқа аурулармен, мысалы, склеродермиямен байланысты) болуы мүмкін.
Суық қолдар мен аяқтардың себептері
Суық аяқтар мен қолдар әртүрлі себептермен пайда болуы мүмкін, олар зиянсыз болуымен қатар аурулармен де байланысты болуы мүмкін. Ең жиі кездесетін себептерге тоқталайық:
Суықтау Суық температураның әсері қолдар мен аяқтардағы суықтың айқын себебі болып табылады. Бұл жағдайда ағза өмірлік маңызды мүшелерде, мысалы, жүрек пен миында жылуды сақтау үшін қолдар мен аяқтардағы қан айналымын шектейді.
Қан айналымының нашарлауы Қан ағымы бұзылған кезде тіндер жеткілікті оттегі мен қоректік заттарды ала алмайды. Бұл атеросклероз, ишемиялық жүрек ауруы немесе перифериялық артериялар ауруы сияқты әртүрлі сосудистік аурулар кезінде болуы мүмкін.
Рейно синдромы Бұл ауруда суыққа немесе стреске жауап ретінде кішкентай қан тамырлары кенеттен тарылып, алдымен қол мен аяқ саусақтары бозарып, кейін кеңейіп қызарады. Рейно синдромы көбінесе әйелдерде кездеседі және ол бастапқы (кез-келген себепсіз) немесе екінші (басқа аурулардың фонында, мысалы, склеродермия) болуы мүмкін.
Хроникалық шаршау мен стресс Ұзақ мерзімді стресс немесе шаршау вегетативті жүйке жүйесінің жұмысын бұзып, қан тамырларының тонусына әсер етіп, қолдар мен аяқтарда суық сезімін тудыруы мүмкін.
Қан айналымының нашарлауы Қан ағымы бұзылған кезде тіндер жеткілікті оттегі мен қоректік заттарды ала алмайды. Бұл атеросклероз, ишемиялық жүрек ауруы немесе перифериялық артериялар ауруы сияқты әртүрлі сосудистік аурулар кезінде болуы мүмкін.
Рейно синдромы Бұл ауруда суыққа немесе стреске жауап ретінде кішкентай қан тамырлары кенеттен тарылып, алдымен қол мен аяқ саусақтары бозарып, кейін кеңейіп қызарады. Рейно синдромы көбінесе әйелдерде кездеседі және ол бастапқы (кез-келген себепсіз) немесе екінші (басқа аурулардың фонында, мысалы, склеродермия) болуы мүмкін.
Хроникалық шаршау мен стресс Ұзақ мерзімді стресс немесе шаршау вегетативті жүйке жүйесінің жұмысын бұзып, қан тамырларының тонусына әсер етіп, қолдар мен аяқтарда суық сезімін тудыруы мүмкін.
Симптомдар, назар аудару қажет
Суық қолдар мен аяқтармен қатар басқа да белгілер байқалуы мүмкін. Мұндай белгілерге назар аудару маңызды:
- Физикалық белсенділік кезінде аяқтар мен қолдарда ауырсыну.
- Аяқтарда ісіну немесе ауырлық сезімі.
- Қол мен аяқ саусақтарының терісінің бозаруы немесе көгеруі.
- Қолдар мен аяқтарда ұйып қалған немесе тітіркену сезімі.
- Тұрған күйден отырған немесе тұрған жағдайға ауысқанда жүрек қағысының жиілеуі немесе бас айналу.
Бұл белгілер қан айналымы мәселелерінің белгісі болуы мүмкін және дәрігердің көмегін қажет етеді.
Сосудистік ауруларды қалай диагноз қоюға болады?
Суық аяқтар мен қолдармен байланысты симптомдар байқалса, диагностикадан өту қажет. Диагностиканың негізгі әдістері:
- Анамнез алу және тексеру Дәрігер алдымен анамнез жинайды — симптомдар қашан пайда болғанын, сізде қан тамырлары ауруларының (мысалы, гипертония, қант диабеті немесе атеросклероз) бар-жоғын сұрайды және физикалық тексеру жүргізеді.
- Ультрадыбыстық зерттеу (УЗИ) Қан тамырларының УЗИ-сы қан ағымын, тамыр қабырғаларының жағдайын және тарылу немесе тромбтардың бар-жоғын бағалауға мүмкіндік береді.
- Допплерография Бұл әдіс артериялар мен веналардағы қан ағымын зерттеп, қан ағымының жылдамдығын өлшеп, ақауларды анықтауға көмектеседі.
- Ангиография Ангиография — қан тамырларын рентген суреттерінде көру үшін контрастты зат енгізу әдісі.
Суық қолдар мен аяқтарды қалай емдеуге болады?
Суық аяқтар мен қолдарды емдеу себебіне байланысты өзгереді. Сондықтан дәрігерге уақытында қаралу маңызды, себебі сосудистік аурулар болуы мүмкін.
Дәрілік емдеу Диагнозға сәйкес дәрігер келесі препараттарды тағайындауы мүмкін:
- Антиагреганттар — тромбтардың пайда болуын болдырмайтын дәрілер, мысалы, аспирин.
- Вазодилататорлар — қан тамырларын кеңейтетін дәрілер, мысалы, нифедипин, бұл қан айналымын жақсартуға көмектеседі.
- Антидепрессанттар — Рейно синдромында, егер суық қолдар мен аяқтар стресс арқылы туындаса, ұсынылуы мүмкін.
Хирургиялық араласу Егер қан тамырларының аурулары күрделі емдеуді қажет етсе, операция жасау ұсынылуы мүмкін. Мысалы, атеросклероз кезінде аяқтардағы артерияларда бляшкаларды алу немесе стент орнату операциялары жасалуы мүмкін.
Физиотерапия Лечебная физкультура, массаж курстары, сондай-ақ қан айналымын жақсартатын процедуралар (мысалы, аяқтарға арналған жылы ванналар, жылу компрессі) маңызды емдеу әдісі болып табылады.
Өмір салтын өзгерту
Физиотерапия Лечебная физкультура, массаж курстары, сондай-ақ қан айналымын жақсартатын процедуралар (мысалы, аяқтарға арналған жылы ванналар, жылу компрессі) маңызды емдеу әдісі болып табылады.
Өмір салтын өзгерту
- Дұрыс тамақтану. Холестерин деңгейі төмен диета атеросклероздың алдын алуға көмектеседі.
- Физикалық белсенділік. Тұрақты жаттығулар қан айналымын жақсартады.
- Стресстен аулақ болу. Рейно синдромының алдын алу үшін стрессті басқару және суықтан аулақ болу маңызды.
Сосудистік аурулардың алдын алу
Сосудистік аурулардың дамуын болдырмау және суық қолдар мен аяқтардан аулақ болу үшін бірнеше қарапайым кеңестерді ұстану маңызды:
- Дәрігерге үнемі тексеріліп тұрыңыз, әсіресе сізде сосудистік ауруларға тұқым қуалаушылық бар болса.
- Қан қысымы мен қант деңгейін бақылау: жоғары қан қысымы мен диабет сосудистік аурулардың негізгі қауіп факторлары болып табылады.
- Темекі шегуден бас тарту. Темекі шегу қан айналымын бұзып, атеросклероздың дамуын тездетеді.
- Ұйқы мен демалуды реттеу. Ұзақ мерзімді ұйқының жетіспеушілігі мен стресс қан тамырларының тонусына әсер етуі мүмкін.
Қорытынды кеңестер
Суық қолдар мен аяқтар тек суықтың белгісі ғана емес, ауыр сосудистік аурулардың симптомы болуы мүмкін. Егер сіздің аяқтарыңыз бен қолдарыңыз жиі суып, басқа белгілер, мысалы, ауырсыну, ісіну немесе тітіркену пайда болса, дәрігерге жүгіну маңызды. Уақытында емдеу және алдын алу шараларын сақтау асқынуларды болдырмай, өмір сапасын жақсартуға көмектеседі.