Төмен қан қысымы немесе гипотония — бұл артериалды қысымның қалыпты деңгейден төмен түсетін жағдай, бұл өз кезегінде ыңғайсыздық пен қауіпті белгілерді тудыруы мүмкін. Бұл мақалада біз төмен қан қысымын қалай тез әрі қауіпсіз көтеру керектігін, сондай-ақ гипотонияның алдын алу әдістерін талқылаймыз.
Төмен қан қысымы деген не?
Төмен қан қысымы — бұл артериалды қысымның көрсеткіштері 90/60 мм рт. ст. төмен болған жағдайда байқалады. Дегенмен, кейбір адамдарда қысым төмен болуы мүмкін, бірақ бұл ешқандай белгілерді тудырмайды. Мұндай жағдайда гипотония қауіпті емес. Проблемалар қан қысымы айтарлықтай төмендегенде пайда болады, себебі бұл маңызды органдарға қанның жеткіліксіз жеткізілуіне әкелуі мүмкін.
Төмен қан қысымының белгілері:
Гипотонияның белгілері әр адамда әртүрлі болуы мүмкін, бірақ жиі кездесетін симптомдар:
- Бас айналу және әлсіздік
- Жүрек айнуы
- Тез көтерілгенде немесе еңкеймегенде көздің қараюы
- Шаршау және апатия
- Терінің бозаруы
- Қол және аяқтарда жиі суық сезімі
Төмен қан қысымы қауіпті болуы мүмкін, себебі ол органдардың қажетті мөлшерде оттегімен қамтамасыз етілуіне кедергі жасайды. Бұл өз кезегінде денсаулыққа үлкен қауіп төндіруі мүмкін.
Төмен қан қысымының себептері:
Төмен қан қысымы бірнеше факторлардан туындауы мүмкін:
- Сусыздану
- Сусыздану организмдегі сұйықтықтың жетіспеушілігіне әкеліп, қан көлемінің азаюына, сонымен қатар қысымның төмендеуіне себеп болады.
- Гормоналды өзгерістер
- Бүйрек үсті бездері немесе жыныстық гормондардың бұзылуы гипотонияға әкелуі мүмкін.
- Жүрек-қан тамырлары аурулары
- Жүрек аурулары, мысалы, баяу пульс, инфаркт немесе жүрек жеткіліксіздігі қан қысымының төмендеуіне себеп болуы мүмкін.
- Дәрілердің жанама әсерлері
- Кейбір дәрілер қан қысымын төмендетуі мүмкін.
- Инфекциялар
- Қатты инфекциялар, мысалы, сепсис, қан қысымының төмендеуіне себеп болуы мүмкін.
Төмен қан қысымын тез көтеру жолдары:
Егер төмен қан қысымының белгілері байқалса, оның деңгейін денсаулыққа қауіп төндірмей көтерудің бірнеше қауіпсіз әдісін білу маңызды:
Аяқтарды жоғары көтеру
Қан қысымын көтерудің ең қарапайым тәсілдерінің бірі — дене жағдайын өзгерту. Аяқтарды көтеріп, денені биіктету қанның жүрекке және миға жеткізілуін жақсартады. Бұл әдіс әсіресе бас айналу мен әлсіздік сезімі болғанда тиімді.
Су мен тұзды тағамдарды тұтыну
Тұз бен сұйықтықтың жетіспеушілігі қан қысымын төмендетуі мүмкін. Су мен тұзды тағамдар организмдегі қысымды қалпына келтіруге көмектеседі:
Қан қысымын көтерудің ең қарапайым тәсілдерінің бірі — дене жағдайын өзгерту. Аяқтарды көтеріп, денені биіктету қанның жүрекке және миға жеткізілуін жақсартады. Бұл әдіс әсіресе бас айналу мен әлсіздік сезімі болғанда тиімді.
Су мен тұзды тағамдарды тұтыну
Тұз бен сұйықтықтың жетіспеушілігі қан қысымын төмендетуі мүмкін. Су мен тұзды тағамдар организмдегі қысымды қалпына келтіруге көмектеседі:
- Су — дегидратацияны болдырмауға және қан көлемін қалыпқа келтіруге көмектеседі.
- Тұзды тағамдар — тұз (мысалы, тұзды жаңғақтар немесе крекерлер) қан қысымын көтеруі мүмкін, бірақ асыра пайдаланудан сақ болыңыз.
Кофе немесе шай ішу
Кофеин жүректің жұмысын ынталандырып, қан қысымын көтеруі мүмкін. Бір шыны кофе немесе күшті қара шай төмен қысымға тиімді шешім болуы мүмкін. Бірақ кофені гипертониясы бар немесе жүрек аурулары бар адамдарға ішу ұсынылмайды.
Қантты ішімдіктерді тұтыну
Қант пен көмірсулар қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатып, нәтижесінде қан қысымын көтереді. Бұл гипотониядан туындаған әлсіздік немесе жүрек айнуынан арылуға көмектеседі. Мысалы, тәтті шай немесе бал қосылған шай ішу.
Массаж немесе физикалық жаттығулар
Физикалық белсенділік немесе жеңіл массаж қан айналымын ынталандырып, қан қысымын көтеруге көмектеседі. Мысалы, денені алға және артқа еңкейтіп немесе қол мен аяққа арналған жеңіл жаттығулар жасау.
Кофеин жүректің жұмысын ынталандырып, қан қысымын көтеруі мүмкін. Бір шыны кофе немесе күшті қара шай төмен қысымға тиімді шешім болуы мүмкін. Бірақ кофені гипертониясы бар немесе жүрек аурулары бар адамдарға ішу ұсынылмайды.
Қантты ішімдіктерді тұтыну
Қант пен көмірсулар қандағы глюкоза деңгейін жоғарылатып, нәтижесінде қан қысымын көтереді. Бұл гипотониядан туындаған әлсіздік немесе жүрек айнуынан арылуға көмектеседі. Мысалы, тәтті шай немесе бал қосылған шай ішу.
Массаж немесе физикалық жаттығулар
Физикалық белсенділік немесе жеңіл массаж қан айналымын ынталандырып, қан қысымын көтеруге көмектеседі. Мысалы, денені алға және артқа еңкейтіп немесе қол мен аяққа арналған жеңіл жаттығулар жасау.
Қашан дәрігерге жүгіну керек?
Егер гипотония жиі күшті белгілерді немесе есінен тануды тудырса, дәрігерге барып, тексеруден өту ұсынылады. Ұзақ уақыт бойы төмен қан қысымы ауыр аурулардың белгісі болуы мүмкін, мысалы:
- Жүрек ауруларымен байланысты гипотония (мысалы, брадикардия немесе аритмия)
- Гормондық бұзылулар (гипотиреоз)
- Анемия
- Неврологиялық аурулар
Дәрігер қосымша зерттеулер мен талдаулар тағайындап, гипотонияның нақты себебін анықтай алады.
Төмен қан қысымын емдеу:
Гипотонияны емдеу оның пайда болу себебіне және науқастың ерекшеліктеріне байланысты болады. Мұнда бірнеше емдеу әдістері бар:
Дәрілік емдеу
Хроникалық гипотониясы бар адамдарға қан қысымын көтеретін препараттар тағайындалуы мүмкін. Мұндай препараттар жүрек ырғағын реттейтін және қан тамырларының тонусын арттыратын дәрілер болуы мүмкін.
Өмір салтына өзгерістер енгізу
Хроникалық гипотониясы бар адамдарға қан қысымын көтеретін препараттар тағайындалуы мүмкін. Мұндай препараттар жүрек ырғағын реттейтін және қан тамырларының тонусын арттыратын дәрілер болуы мүмкін.
Өмір салтына өзгерістер енгізу
- Дұрыс тамақтану — В тобындағы витаминдер мен темірге бай тағамдарды тұтыну қан айналымын жақсартады.
- Көп су ішу — әсіресе ыстық мезгілде сұйықтықты көп тұтыну дегидратацияның алдын алады.
- Тұрақты физикалық белсенділік — жаяу жүру немесе жүзу сияқты орташа физикалық жаттығулар қан айналымын жақсартып, қалыпты қысымды сақтайды.
Халық емдеу әдістері
Женьшень немесе элеутерококк сияқты кейбір халықтық құралдар гипотонияны емдеуге көмектесуі мүмкін. Алайда, кез келген шөптік дәріні қолданар алдында дәрігермен кеңескен дұрыс.
Женьшень немесе элеутерококк сияқты кейбір халықтық құралдар гипотонияны емдеуге көмектесуі мүмкін. Алайда, кез келген шөптік дәріні қолданар алдында дәрігермен кеңескен дұрыс.
Төмен қан қысымының алдын алу:
Гипотонияның алдын алу немесе оның пайда болу қаупін төмендету үшін келесі қарапайым кеңестерге назар аударыңыз:
- Дене жағдайын күрт өзгертуге жол бермеу — отырғанда немесе жатып тұрған кезде тез тұрмаңыз, бұл бас айналуын тудыруы мүмкін.
- Дұрыс ұйқы режимі — тұрақты және толыққанды ұйқы қан қысымын қалыпқа келтіруге көмектеседі.
- Дұрыс тамақтану — дәрумендер мен минералдарға бай теңгерімді тамақтану тамырлар мен жүрек денсаулығын сақтауға көмектеседі.
Қорытынды ұсыныстар:
Төмен қан қысымы әрдайым қауіпті бола бермейді, бірақ ол ыңғайсыздық тудыруы мүмкін және кейде ауыр аурулардың белгісі болуы мүмкін. Егер гипотонияның белгілері жиі көрінсе, дәрігерге тексеріліп, тиісті ем алу ұсынылады. Төмен қан қысымын көтерудің көптеген қауіпсіз және тиімді тәсілдері бар.
