Көктемде көптеген адамдар аллергияның асқынуымен кездеседі. Бұл құбылыстың себебі табиғаттағы өзгерістерде, сондай-ақ организмнің әртүрлі сыртқы факторларға реакцияларында жатыр. Бұл мақалада көктемде аллергияның асқынуының себептерін, пайда болатын симптомдарды және олардың алдын алу немесе жеңілдету жолдарын қарастырамыз.
1. Аллергия деген не?
Аллергия — бұл ағзаның кейбір заттарға жоғары сезімталдығы. Бұл заттар көп адамдар үшін қауіпті емес, бірақ аллергиясы бар адамдар үшін олар ағзаға зиянды деп қабылданады. Аллергиялық реакция кезінде иммундық жүйе осы заттарды қауіп деп санап, онымен күресуге тырысады, бұл өз кезегінде жағымсыз симптомдардың пайда болуына әкеледі.
2. Аллергияның негізгі түрлері
Аллергия түрлі жолдармен көрінуі мүмкін, ол қай аллергеннің реакция туғызуына байланысты. Көктемде жиі кездесетін аллергия түрлері мыналар:
- Фитопыльца аллергиясы (маусымдық аллергиялық ринит) — өсімдіктердің пыльцасына аллергия, бұл көктемде белсенді түрде таралады.
- Үй жануарларына аллергия — жануарлардың жүні мен терісі аллергияны асқындыруы мүмкін.
- Неліктен көктемде аллергия асқынады? Көктемде ауадағы аллергендер саны едәуір артады. Аллергияның асқынуына себеп болатын негізгі факторлар мыналар:
3. Көктемде аллергияның асқынуының себептері
Өсімдіктердің гүлдеуі
- Көктемде көптеген өсімдіктер гүлдеп, ауаға фитопыльца шығарады. Аллергиясы бар адамдар үшін фитопыльца күшті тітіркендіргіш болады. Ауадағы фитопыльца мөлшері наурыз бен мамыр айлары аралығында жоғары болады, әсіресе бөріқарақат, терек және басқа ағаштар гүлдеген кезде.
Намды саңырауқұлақтар
- Көктемде жоғары ылғалдылық саңырауқұлақтардың таралуына себеп болады. Саңырауқұлақтардың споралары да аллергендер болуы мүмкін, және олардың ауадағы көптігі аллергияның белгілерін тудыруы мүмкін.
Жылы ауа райы және ылғалдылық
- Жылы және ылғалды ауа райы фитопыльца мен саңырауқұлақ спораларының белсенділігін арттырады, бұл аллергиялық реакциялардың асқынуына ықпал етеді. Гүлдеудің пикасы да осы кезеңге сәйкес келеді, бұл аллергияның пайда болу қаупін арттырады.
Ауадағы фитопыльца мөлшерінің артуы
- Өсімдіктермен қатар көктемде өсімдік қауымы көп жерлерде шаңның қозғалысы артады. Шаң мен фитопыльца өсімдіктері — аллергияның асқынуына себеп болатын негізгі аллергендер.
4. Көктемгі аллергияның белгілері
Аллергияның белгілері аллергеннің организмге әсер етуіне байланысты әр түрлі болуы мүмкін. Ең жиі кездесетін белгілер мыналар:
- Ринит (мұрындағы су ағу): мұрынның бітелуі, түшкіру, мұрын мен тамақтың қышуы.
- Конъюнктивит: көздің қызаруы, қышуы және жас ағуы.
- Жөтел және тыныс алу қиындықтары: белгілер бронхит немесе астма сияқты болуы мүмкін.
- Теріде бөртпе: аллергиялық реакциялар теріде бөртпе, қызару және қышу түрінде көрінуі мүмкін.
Аллергияның белгілері суық тию немесе вирус жұқпаларының белгілерімен ұқсас болуы мүмкін, сондықтан диагностика өте маңызды.
5. Аллергиялық реакцияны қалай анықтауға болады?
Дұрыс диагноз қойып, аллергенді анықтау үшін аллерголог дәрігерге бару керек. Диагностика әдістері мыналар:
Тері сынамалары
- Бұл әдіс аллергендердің аз мөлшерін науқастың терісіне жағуға негізделген. Егер аллергиялық реакция болса, бұл организмнің осы аллергенге реакция беретінін көрсетеді.
IgE қан талдауы
- Қан талдауы иммуноглобулин E (IgE) деңгейін анықтауға мүмкіндік береді. Бұл иммуноглобулин организмде аллергендерге жауап ретінде өндіріледі. Бұл әдіс фитопыльца, саңырауқұлақтар, жануарлар және басқа аллергендерге реакцияны анықтауға мүмкіндік береді.
Превокациялық сынақтар
- Кейбір жағдайларда аллергеннің нақты себебін анықтау үшін превокациялық сынақтар жасалады. Бұл әдіс сирек қолданылады, себебі ол қатаң медициналық бақылауды қажет етеді.
6. Көктемгі аллергияны емдеу
Аллергияны емдеу кешенді түрде жүргізілуі керек және оның белгілерін жеңілдетуге және болашақта олардың пайда болуын болдырмауға бағытталуы тиіс. Емдеу әдістері мыналар:
Антигистаминдер
- Антигистаминдер — бұл гистаминнің әсерін бұғаттайтын препараттар. Гистамин — аллергиялық белгілерді тудыратын зат. Бұл препараттар қышу, ісіну, түшкіру және жас ағуды азайтады.
- Мысалы: Цетиризин, Лоратадин, Дезлоратадин.
Стероидты препараттар
- Аллергияның ауыр түрлері үшін мұрынға арналған спрейлер немесе тыныс алу жолдарына арналған ингаляторлар түріндегі кортикостероидты препараттар қолданылуы мүмкін. Олар шырышты қабықтың қабынуын және ісінуін азайтуға көмектеседі.
Иммунотерапия (аллергендерге сезімтал терапия)
- Егер аллергия өте күшті болса, дәрігер аллергендерге сезімтал терапияны ұсынуы мүмкін. Бұл әдіс бойынша пациентке бірнеше ай бойы кішкене дозада аллергендер енгізіледі, дозасы біртіндеп ұлғаяды. Бұл ағзаға аллергенге үйренуге және оған сезімталдықты төмендетуге көмектеседі.
Жергілікті құралдар
- Сонымен қатар, тыныс алуды жеңілдететін арнайы тамшылар немесе мұрын спрейлері және көздердегі қабынуды және қышуды басатын көз тамшылары қолданылуы мүмкін.
7. Көктемгі аллергияның асқынуын алдын алу ұсыныстары
Көктемгі аллергия белгілерін азайту үшін бірнеше кеңестерді ұстану маңызды:
Көшеге шығуды пиковый уақытта шектеңіз
- Өсімдіктердің фитопыльцасы әдетте таңертең және кешкі уақытта ауаға таралады. Егер мүмкін болса, бұл уақытта көшеге шықпауға тырысыңыз, сонда аллергендермен байланысыңызды азайтасыз.
Терезелерді жабыңыз және кондиционерлерді қолданыңыз
- Гүлдеудің кезінде терезелерді жапқаныңыз жөн және фитопыльцаны үйге кіргізбеу үшін сүзгілері бар кондиционерлерді қолданыңыз.
Көшеде серуендеуден кейін киімді ауыстырып, шашты жуыңыз
- Көшеде серуендегеннен кейін киімді ауыстырып, шашты жуыңыз, өйткені фитопыльца киім мен шашқа түсіп қалуы мүмкін.
Қолды және бетті жиі жуыңыз
- Қол мен бетті жиі жуу аллергияның пайда болуына себеп болатын аллергендерді теріден алып тастайды.
Ауа ылғалдандырғыштарды пайдалану
- Ауа ылғалдандырғыштар үйдегі шаң мен аллергендердің санын азайтуға көмектеседі. Бұл әсіресе құрғақ ауасы бар бөлмелерде пайдалы.
8. Қорытынды ұсыныстар
Көктемде аллергияның асқынуы кең таралған құбылыс болып табылады. Бұл өсімдіктердің гүлдеуі, жоғары ылғалдылық және ауада саңырауқұлақтардың спораларының көп болуының нәтижесі болып табылады. Аллергияның белгілерін жеңілдету үшін ауруды уақтылы диагностикалау және емдеу қажет. Емдеу антигистаминдер, кортикостероидтар және аллергендерге сезімтал терапияны қамтиды. Қарапайым ұсыныстарды орындау арқылы аллергендермен байланысыңызды азайтып, көктемгі аллергияның асқыну кезеңінде өмір сапасын жақсартуға болады.
