Мойынның шиқылдауы – бұл көптеген адамдарға таныс болатын жиі кездесетін құбылыс. Көп жағдайда ол ауыр аурулардың белгісі болып табылмайды, бірақ мойындағы үнемі пайда болатын шиқылдар мен ауырсынулар омыртқа мен буындардың құрылымында белгілі бір мәселелердің бар екенін көрсетуі мүмкін. Бұл мақалада біз мойындағы шиқылдаудың себептерін, оны диагностикалау әдістерін және емдеу тәсілдерін қарастырамыз.
Мойындағы шиқылдау деген не?
Мойындағы шиқылдау – бұл бас немесе мойын қозғалған кезде пайда болатын дыбыстар. Бұл дыбыстар әртүрлі болуы мүмкін: щелчоктан бастап, хрустқа дейін. Себептері бірдей болмайды, олар зиянсыздан бастап, ағзадағы патологиялық процестерді көрсетуі мүмкін.
Мойындағы шиқылдау кезінде не болады?
Мойын шейкалық омыртқалардан және буындардан тұрады, олар бас қозғалысын қамтамасыз етеді. Шиқылдау буындардың жағдайының өзгеруі немесе буындардың ішіне ауаның кіруі нәтижесінде пайда болып, белгілі бір дыбыстарды шығарады. Сонымен қатар, мойындағы шиқылдау буындардың беттерінің тозуы немесе қабынуы кезінде туындауы мүмкін. Кейде шиқылдаумен бірге ауырсыну пайда болады, бұл патологиялық өзгерістердің белгісі болуы мүмкін.
Мойындағы шиқылдаудың себептері
Мойындағы шиқылдау әртүрлі себептермен пайда болуы мүмкін, олар арасында:
Шейкалық омыртқаның аурулары
- Остеохондроз – шейкалық омыртқаның жиі кездесетін ауруы, ол омыртқалар арасындағы шеміршек дискілерінің бүлінуіне әкеліп, омыртқалар арасындағы амортизацияның жоғалуына себеп болады.
- Омыртқаның дискісінің жарығы – ол жүйке түйіндеріне қысым жасап, ауырсыну мен шиқылдауға себеп болуы мүмкін.
- Спондилез – омыртқаның деградациялық өзгерістері, бұл буындардың қозғалысын шектейтін сүйектен өсу нәтижесінде пайда болады.
Тұрмыс позасының бұзылуы
- Дұрыс емес тұрмыс позасы, ұзақ уақыт отыру немесе мойын бұлшықеттерінің үнемі кернеуі шиқылдауға себеп болуы мүмкін. Бұл жағдай әсіресе компьютерде көп уақыт өткізетін адамдарда жиі кездеседі.
Жарақаттар мен созылулар
- Мойынға алған жарақаттар, мысалы, соққылар немесе байламдардың созылуы да шиқылдауға әкелуі мүмкін. Бұл шеміршек тінінің бүлінуімен немесе буындардың қозғалысының бұзылуымен байланысты болуы мүмкін.
Алмасу процесінің бұзылуы
- Кейбір аурулар, мысалы, подагра, буындарда тұздардың жиналуына алып келіп, олардың қалыпты қозғалысын бұзып, шиқылдауға себеп болады.
Мойындағы шиқылдау кезіндегі симптомдар
Мойындағы шиқылдау әртүрлі белгілермен қатар жүруі мүмкін, бұл дәрігерге мәселенің табиғатын анықтауға көмектеседі:
- Мойындағы ауырсыну: тұрақты немесе басды бұрғанда пайда болуы мүмкін.
- Қозғалыстың шектеуі: бас пен мойын қозғалғанда немесе бүгіліп жатқанда қиындықтар туындауы.
- Бас ауруы: кейде мойындағы шиқылдау бас ауруымен бірге жүреді, әсіресе бұл бұлшықеттердің кернеуі немесе қан айналымының бұзылуымен байланысты болса.
- Ұйып қалу немесе шаншу: егер мәселе жүйке қысылуымен байланысты болса, қолдарда ұйып қалу немесе шаншу сезімі пайда болуы мүмкін.
Мойындағы шиқылдауды диагностикалау
Мойындағы шиқылдаудың нақты себебін анықтау үшін дәрігер бірқатар диагностикалық шараларды жүргізеді:
Клиникалық тексеру
Дәрігер пациентті қарап, мойын қозғалысының жағдайын, ауырсыну мен басқа симптомдардың бар-жоғын тексереді. Мойын жарақаттары немесе ұзақ уақыт бойы суықта болу сияқты анамнездер жинау маңызды.
Шейкалық омыртқаның МРТ немесе КТ
Магнитті-резонанстық томография (МРТ) немесе компьютерлік томография (КТ) омыртқаның дискілеріндегі өзгерістерді, грыжа немесе остеофиттердің (сүйектен өсу) бар-жоғын, сондай-ақ басқа патологияларды анықтауға көмектеседі.
Рентгенография
Рентген костық құрылымдарын тексеруге және мойын омыртқасының өзгерістерін анықтауға мүмкіндік береді.
Электроневромиография
Бұл әдіс жүйке өткізгіштігін бұзылуын анықтауға мүмкіндік береді, егер шиқылдау қолдағы ұйып қалу немесе ауырсынумен бірге жүрсе.
Дәрігер пациентті қарап, мойын қозғалысының жағдайын, ауырсыну мен басқа симптомдардың бар-жоғын тексереді. Мойын жарақаттары немесе ұзақ уақыт бойы суықта болу сияқты анамнездер жинау маңызды.
Шейкалық омыртқаның МРТ немесе КТ
Магнитті-резонанстық томография (МРТ) немесе компьютерлік томография (КТ) омыртқаның дискілеріндегі өзгерістерді, грыжа немесе остеофиттердің (сүйектен өсу) бар-жоғын, сондай-ақ басқа патологияларды анықтауға көмектеседі.
Рентгенография
Рентген костық құрылымдарын тексеруге және мойын омыртқасының өзгерістерін анықтауға мүмкіндік береді.
Электроневромиография
Бұл әдіс жүйке өткізгіштігін бұзылуын анықтауға мүмкіндік береді, егер шиқылдау қолдағы ұйып қалу немесе ауырсынумен бірге жүрсе.
Мойындағы шиқылдауды емдеу
Мойындағы шиқылдаудың емі оның себебіне байланысты. Ең кең таралған әдістерді қарастырайық:
Консервативті емдеу
- Медикаментозды емдеу: қабынуды жою және ауырсынуды азайту үшін қабынуға қарсы дәрілер (НПВС) қолданылады. Бұлшықет босаңсытқыштар бұлшықеттердің кернеуін жеңілдетуге көмектеседі.
- Физиотерапия: ультрадыбыстық терапия, электрофорез, магнитотерапия және массаж бұлшықеттердің кернеуін төмендетуге және мойын аймағында қан айналымын жақсартуға көмектеседі.
- Физикалық терапия және жаттығулар: мойын бұлшықеттерін нығайту және қозғалыстың жақсаруына ықпал ету үшін арнайы жаттығулар қажет. Растыру және нығайтуға арналған жаттығулар жағдайды қалыпқа келтіруге ықпал етеді.
Хирургиялық емдеу
- Егер аурулар күрделі болса, мысалы, үлкен межпозвоночды грыжалар немесе остеофиттер болған жағдайда, хирургиялық араласу қажет болуы мүмкін. Операциялар грыжаларды жою немесе буындардың қалыпты қозғалысын қалпына келтіруге бағытталған.
Халықтық емдеу тәсілдері
- Халықтық емдеу әдістері негізгі емнің орнын баспайды, бірақ ауырсынуды жеңілдету үшін пайдалы болуы мүмкін. Мысалы, горчичный ұнтақпен компресстер немесе эфир майларымен массаж қабынуды азайтуға және бұлшықеттерді босаңсытуға көмектеседі.
Дәрігерлердің ұсыныстары
Дәрігерлер мойындағы шиқылдауды болдырмау және омыртқаның жағдайын жақсарту үшін келесі қарапайым ережелерді ұстануға кеңес береді:
- Ұзақ уақыт отыру кезінде үнемі үзілістер жасап, мойынды созып отыру керек.
- Компьютер алдында немесе кітап оқу кезінде дұрыс тұрмыс позасын сақтау керек.
- Мойын мен арқаны жаттықтыруға бағытталған физикалық белсенділікпен айналысу қажет.
- Мойындағы ауырсыну немесе қозғалыс шектеулері пайда болғанда дәрігерге уақтылы жүгіну қажет.
Қорытынды
Мойынның шиқылдауы әртүрлі себептермен пайда болуы мүмкін, олар дұрыс емес тұрмыс позасынан бастап омыртқаның ауыр ауруларына дейін. Бұл белгіні елемей қалмау өте маңызды, өйткені уақытында дәрігерге жүгіну арқылы мәселені шешуге болады. Қазіргі заманғы диагностика және емдеу әдістері мойындағы шиқылдаумен күресуге және ауыр аурулардың дамуына жол бермеуге мүмкіндік береді.
Салауатты өмір салтын сақтау, шамадан тыс жүктемелерден аулақ болу және физикалық белсенділікпен айналысу шиқылдаудан қорғайды. Егер ауырсыну немесе басқа алаңдатарлық белгілер пайда болса, дәрігерге баруды кейінге қалдырмаңыз.
