Келіңіздер, жұмыс жобасын аяқтап жатқанда басымыз ауырып, самайымызда ауыр соққыларды сезіп отырмыз. Таныс па? Бас ауруы – қазіргі адамның жиі кездесетін серігі. Бірақ ол неге пайда болады? Кейде бұл тек шаршау, ал кейде ағзаның SOS сигналы болуы мүмкін. Қашан дәрі ішіп, демалуға болады, ал қашан дәрігерге бару қажет екенін түсініп көрейік.
Стресс кезінде бас ауруы: басты себеп стресс
Стресс бас ауруы деген не?
Бұл бас ауруы түрі көпшілікке таныс. Басыңызға қысу сезімі мен мойын бұлшықеттерінің қатайып қалғаны байқалады. Әдетте, бұл стресс, компьютер алдында ұзақ жұмыс істеу немесе эмоциялық шаршаудың нәтижесі.
Негізгі себептері:
- Стресс: Дедлайндар, қақтығыстар, алаңдаушылық — адреналин қан тамырларын тарылтып, спазмдарға себеп болады.
- Бұлшықет шиеленісі: Отырған өмір салты → мойын мен иықта тұйықталу → бас ауруы дененің әртүрлі жерлеріне жайылады.
Елемеу керек симптомдар:
- Басқа бүкіл басыңызда қысу сезімі.
- Жарыққа сезімталдық, бірақ жүрек айнуы жоқ (мигреньнен айырмашылығы).
Мигрень: жай бас ауруынан артық
Мигреньді басқа бас ауруларынан қалай ажыратуға болады?
Мигрень – бұл тек «күшті бас ауруы» емес. Бұл пульсация түрінде болатын шабуыл, жиі басыңның бір жағы мен жүрек айнуы және жарыққа сезімталдықпен бірге жүреді. Көз алдыңызға бір құрылғының сіздің самайыңызға кіріп, дабылсыз жұмыс істеп тұрғанын елестетіп көріңіз.
Шабуыл тудыратын триггерлер:
- Азық-түлік: Шоколад, ірімшік, кофеин.
- Гормондар: Әйелдерде бұл шабуылдар көбінесе циклмен байланысты.
- Резеңке иістер немесе жарқын жарық.
Тіршілік режимі бас ауруының себебі ретінде
- Ұйқының жетіспеушілігі және созылмалы шаршау: Егер 7 сағаттан аз ұйықтасаңыз, мидыңыз қалпына келмейді, ал таң басыңыз ауыр басталады.
- Дұрыс тамақтанбау және сусыздану: Түскі ас ішпедіңіз бе? Су ішпедіңіз бе? Қандағы қант деңгейі төмендеп, қан қоюланады — бас ауруы басталады!
- Физикалық жүктемелер: жеткіліксіз және артық: Аз қозғалатын өмір салты → қан тоқырауы. Артық спорт → шамадан тыс шиеленіс. Теңгерімді табыңыз!
Бас ауруын туындататын ауыр аурулар
- Гипертония: тыныш жау: Жоғары қан қысымы көбінесе «қалыпты» мойын ауыруы ретінде маскировкалануы мүмкін. Егер басыңыз аптасына екі рет және одан жиі ауыратын болса, қан қысымын өлшеп көріңіз!
- Ми ісіктері: қашан алаңдау керек? Басыңыздағы ауырсыну таңертең күшейеді.
- Құсу, құрысулар, тұлғаның өзгеруімен бірге жүреді.
- Бірақ есте сақтаңыз: ісіктер өте сирек кездесетін себеп!
- Менингит және басқа инфекциялық аурулар: Тосын бас ауруы + температура + мойын бұлшықеттерінің қаттылығы — жедел жәрдем шақыру қажет!
Дәрігерге тез арада қай кездері бару керек?
- Төтенше симптомдарды елемеңіз!
- «Кенеттен» бас ауруы — ми сигналдары.
- Жоғалту немесе белгісіз сөйлеу.
- Бас жарақатынан кейінгі ауру.
Заманауи диагностика әдістері
МРТ, КТ, қан анализі – заманауи технологиялар бас ауруының нақты себептерін табуға көмектеседі.
Профилактика және емдеу: ауырсынуды қалай бақылауға алу керек?
Медикаментоздық әдістер
- Ауырсынуды жеңілдететін дәрілер: Ибупрофен, парацетамол — бірақ аптасына 3 реттен жиі емес!
- Мигреньге арналған препараттар: Триптандар шабуылдарды тоқтатады.
Медикаментсіз профилактика тәсілдері
- Босануды басқару және стресс басқару: Йога, медитация, тыныс алу жаттығулары — олар шабуылдардың жиілігін 40%-ға төмендетеді.
- Тіршілік режимін түзету: 7-9 сағат ұйықтаңыз. Су ішіңіз: күнделікті 1,5-2 литр су. Магний қосыңыз (жаңғақтар, шпинат).
Қорытынды
Бас ауруы – бұл көлік сигнал шамы сияқты. Кейде тек демалу қажет, бірақ кейде жөндеуге жүгіну керек. Өз ағзаңызды тыңдаңыз және алаңдататын белгілерді елемеңіз!
