Шейный остеохондроз — омыртқа аралық дискілердің деградациялық ауруы, ол орта жастағы адамдарда және тіпті жастарда жиі кездеседі. Бұл ауру біртіндеп дамиды, ал алғашқы белгілері байқалмауы мүмкін. Дегенмен, уақытында белгілерді танып, дұрыс профилактика жүргізу көптеген асқынуларды, мысалы, жарықшақтар, протрузиялар және созылмалы ауыру синдромдарын болдырмауға көмектеседі.
Шейный остеохондроз дегеніміз не?
Шейный остеохондроз — бұл мойын омыртқасы арасындағы дискілердің деградациясы (тозуы), бұл дискілердің құрылымының өзгеруіне, серпімділігінің және биіктігінің төмендеуіне әкеледі. Бұл жүйкелер мен қан тамырларының қысылуына алып келеді, нәтижесінде ауыру және басқа белгілер пайда болады. Бұл процесс қабыну және омыртқа құрылымдарының функциясының нашарлауымен бірге жүреді.
Шейный остеохондроздың дамуының себептері:
- Дұрыс емес поза: Бір қалыпта ұзақ отыру (мысалы, компьютерде жұмыс істеу) мойын бөлімінің шамадан тыс жүктелуіне әкеледі.
- Аз қозғалатын өмір салты: Физикалық жүктемелердің болмауы бұлшықеттер мен байламдардың әлсіреуіне себеп болады.
- Жасқа байланысты өзгерістер: Жастық кезеңде омыртқа аралық дискілердің серпімділігі төмендейді және олар бұзылады.
- Мойын жарақаттары: Күйіктер мен зақымдар остеохондроздың дамуын жылдамдатуы мүмкін.
- Тұқым қуалаушылық: Мұрагерлік факторлар да осы аурудың пайда болуына әсер етеді.
Шейный остеохондроздың ерте белгілері:
Шейный остеохондроз біртіндеп дамып, оның белгілері бастапқы кезеңдерде жасырын болуы мүмкін. Алайда, келесі белгілерге назар аудару маңызды:
- Мойынның қатаюы
- Таңертеңгі уақытта, әсіресе ұзақ компьютерде немесе оқу кезінде, мойында ауырсыну мен қатаю сезімі шейный остеохондроздың алғашқы белгісі болуы мүмкін.
- Бас ауруы
- Бас айналасындағы мойынға тән ауырулар, бас айналуы, басты бұру кезінде күшейетін бас ауруы мойынның жүйке түбірлерінің қысылуы туралы айтады.
- Қолдардағы ұйып қалу және шаншу сезімі
- Егер қолдың саусақтарында ұйып қалу немесе шаншу сезімі болса, бұл қан айналымының бұзылуы немесе мойын аймағында жүйкелердің қысылуына байланысты болуы мүмкін.
- Бас айналуы
- Кейде бастың тез бұрылуы кезінде бас айналуы шейный бұлшықеттердің спазмы мен омыртқаның артерияларының қысылуын көрсетеді.
- Мойынның қытырлауы
- Мойынды бұрғанда қытырлау белгісі остеохондроздың дамуын көрсетуі мүмкін, бірақ бұл әрдайым аурудың белгісі емес.
Шейный остеохондроздың диагностикасы:
Шейный остеохондроздың дәл диагнозын қою үшін бірқатар зерттеулерді жүргізу қажет. Ең тиімді диагностикалық әдістер:
- Магнитті-резонанстық томография (МРТ): Бұл әдіс омыртқа аралық дискілерде болған өзгерістерді, сондай-ақ жүйке түбірлерінің қысылуын көруге мүмкіндік береді.
- Рентгенография: Омыртқа сүйек құрылымдарындағы өзгерістерді анықтауға көмектеседі.
- КТ (компьютерлік томография): Омыртқа мен шеміршек тіндеріндегі зақымданудың деңгейін бағалауға арналған.
- Электромиография (ЭМГ): Жүйке талшықтары мен бұлшықеттердің жағдайын бағалауға мүмкіндік береді.
Шейный остеохондроздың профилактикасы әдістері:
Остеохондроздың даму қаупін бірнеше қарапайым және қолжетімді әдістермен алдын алуға болады. Мойын мен омыртқаның жағдайына назар аударып, үнемі профилактиканы жүргізу маңызды.
- Динамика статикаға қарсы
- Компьютерде жұмыс істегенде немесе отыру жағдайында әр 30-40 минут сайын үзіліс жасап, мойын жаттығуларын орындау керек.
- Жұмыс орнын дұрыс ұйымдастыру
- Жұмыс орнын солай ұйымдастыру қажет, яғни монитор көз деңгейінде болу керек, орындық арқасын дұрыс ұстауы және биіктігі реттелетін болуы керек.
- Мойын мен арқа бұлшықеттерін күшейту
- Физикалық белсенділік бұлшықеттерді нығайтып, омыртқа ауруларының дамуына жол бермейді. Жүзу, йога және пилатес сияқты жаттығулар мойын мен арқа бұлшықеттерінің тығыздығын төмендетуге көмектеседі.
- Дұрыс жастық қолдану
- Орташа қатты ортопедиялық жастықтар мойынның табиғи иілуін сақтауға көмектеседі.
- Осанканы бақылау
- Отыру және жүру кезінде дұрыс позаны сақтаңыз. Бұлшықеттер мен сүйектердің қысымын болдырмау үшін омыртқаның позициясын реттейтін құрылғыларды қолдануға болады.
- Тамақтануды дұрыс ұйымдастыру
- Кальций (құрт, ірімшік), магний (жаңғақтар, көк шөптер) және D дәрумені (майлы балық, жұмыртқа) мол тағамдар сүйектер мен бұлшықеттердің күшті болуына көмектеседі.
- Салқындаудан аулақ болу
- Қыста мойынды суықтан қорғау керек, шарф немесе жоғары жаға бар киімдер кию керек.
Дәрігерге қашан қаралу керек?
Егер шейный остеохондроздың белгілері кетпесе немесе күшейсе, дәрігерге қаралу қажет. Әсіресе мынадай жағдайларда дәрігерге көрінген дұрыс:
- Мойында бірнеше күн бойы өтпейтін ауырсыну болса.
- Қолдар немесе аяқтардағы сезімталдықтың жоғалуы.
- Бас айналу, бас бұрылғанда нашарлауы.
- Физикалық жүктеме мен жаттығуларға ауырсыну реакциясы болуы.
Шейный остеохондрозды емдеу:
Шейный остеохондрозды емдеудің негізгі әдістері:
- Медикаментозды емдеу: Қабынуға қарсы препараттар (мысалы, ибупрофен), ауырсынуды басатын құралдар мен бұлшықет релаксанты.
- Физиотерапия: Массаж, мануальды терапия, электротерапия және лазеротерапия.
- Денені күшейту жаттығулары: Мойын мен арқа бұлшықеттерін нығайтуға арналған жаттығулар.
- Хирургиялық араласу: Қатаң жағдайларда, егер консервативті емдеу нәтиже бермесе, операция қажет болуы мүмкін.
Қорытынды ұсыныстар:
Шейный остеохондроз — біртіндеп дамитын ауру, бірақ уақтылы профилактика мен емдеудің көмегімен ауыр асқынулардан аулақ болуға болады. Мойынды мұқият бақылап, жұмыс орнын дұрыс ұйымдастырып, физикалық белсенділікті арттыру өте маңызды. Егер остеохондроз белгілері жоғалмаса, дәрігерге қаралып, уақытылы диагностика мен емдеуді бастау қажет.
